این مساله را باید امروز پاشنه آشیل تولید صنعتی در ایران دانست و این در حالی است که در خلال بیش از یک دهه اخیر شرکت‌های ایرانی در حوزه تولید ماشین‌آلات تقویت شده‌اند و تولید خطوط با کیفیت و ارائه خدمات در این بخش روز به روز تقویت شده است. دولت متاسفانه توجه کافی به بخش تولید ندارد. در این زمینه می‌توان به تولید ماشین‌آلات و تولید و مواد اولیه اشاره کرد که زنجیره‌های پیشین و واسط در تولید محسوب می‌شوند.
پیشرو در تولید خطوط تولید
در بین شرکت‌های ماشین‌ساز ایرانی باید هلدینگ دمیرچی را به‌عنوان مجموعه پیشرو نام برد که پنجاه سال پیش در حوزه تولید ماشین‌آلات و خطوط صنایع غذایی، مواد شیمیایی، دارویی و سایر صنایع فعالیت خود را آغاز کرد و در حال حاضر در صنایع غذایی مانند روغن خوراکی، لبنیات، آبمیوه، چیپس، سس و کالاهای دیگر موفقیت‌های زیادی را کسب کرده است.
این شرکت که با ۱۵۰ نیروی شاغل در شهرک صنعتی شمس‌آباد مستقر است، از صفر تا صد خطوط تولیدی را آماده بهره‌برداری و نصب کرده و به شرکت خریدار واگذار می‌کند و به علاوه در دوره‌ای نیز با حضور در کنار تولیدکننده، تمام ایرادهای احتمالی را برطرف و خط تولیدی بی عیب را تحویل می‌دهد.
در حال حاضر اولین و تنها شرکت طراح و سازنده خطوط کامل روغن خوراکی با تکنولوژی روز دنیا است که با خرید تکنولوژی از شرکت‌های اروپایی در حال ارائه خطوط کامل به تولیدکنندگان ایرانی است .
اکسیر طعم آریا و پان عرفان؛ مکمل دمیرچی
شرکت دمیرچی در سال‌های اخیر بنا به درخواست مشتریان و تقاضای بالای موجود در بازار، شرکت بازرگانی خود را به نام «اکسیر طعم آریا» تاسیس کرد که زیرمجموعه بازرگانی این هلدینگ محسوب می‌شود و کار واردات و صادرات مواد اولیه موردنیاز در صنایع غذایی را بر عهده دارد. حوزه فعالیت این شرکت نیز واردات انواع رنگ‌ها، طعم‌دهنده‌ها و سایر افزودنی‌ها است و در حال حاضر نمایندگی چند شرکت خارجی را نیز بر عهده دارد.
اکسیر طعم آریا ۵ سال پیش تاسیس شد تا مشتریانی که از شرکت دمیرچی خطوط تولید خود را خریداری کرده‌اند، بتوانند برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود از تجربیات این شرکت استفاده کنند. اکسیر طعم با شرکت‌های اروپایی همکاری می‌کند و در زمینه طعم‌دهنده، رنگ‌های طبیعی برای انواع صنایع غذایی در حال انجام مذاکراتی است که به زودی دستاوردهای زیادی را به همراه خواهد داشت. در حال حاضر این شرکت در حدود ۳۰ نیروی شاغل را در اختیار دارد.
آن‌طور که رئیس هیات‌مدیره هلدینگ دمیرچی می‌گوید، اکسیر طعم آریا به دنبال تقویت صادرات، گسترش سبد کالایی برای پاسخگویی به نیاز شرکت‌های تولیدی است که در سال‌های جاری شاهد موفقیت‌هایی در این زمینه بوده و توانسته است به کشورهای عراق، افغانستان، عمان و تاجیکستان صادرات کند.
شرکت نوپای دیگر این هلدینگ شرکت پان عرفان، تولیدکننده مواد اولیه صنایع غذایی است و اکنون طعم‌دهنده‌های انواع اسنک و چیپس‌ها و فرآورده‌های گوشتی را بر عهده دارد. این شرکت دو سال پیش راه‌اندازی شد و قرار است از امسال تولیدات خود را راهی بازار کند.
بوروکراسی و فرآیندهای زمان‌بری که می‌توانست کوتاه‌تر باشد، امروز تولید را در بخش‌های مختلف تقریبا متوقف کرده و باعث شده نه تنها در تولید، بلکه در صادرات نیز شاهد پسرفت‌های جدی باشیم. یک شرکت تولیدی، به‌خصوص یک شرکت نوپا که در ابتدای امر باید بتواند مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کند، نیازمند مجوزهایی است که تایید برخی از آنها ماه‌ها زمان می‌برد.
به گفته مهسا دمیرچی، پان عرفان سه مزیت مهم در این هلدینگ دارد که موفقیت آن را از هم اکنون تضمین می‌کند؛ نخست آنکه این شرکت برای تولیدات خود بالاترین درجه کیفی مواد اولیه را در دستور کار قرار داده است. نکته دوم اینکه خطوط تولیدی این شرکت توسط مجموعه دمیرچی تولید و راه‌اندازی شده است که طبیعتا بهترین کیفیت خط تولیدی را در اختیار دارد. سوم اینکه در حوزه جذب مشتری و کسب بازار، شاخص مهم رقابت‌پذیری کیفی را در دستور کار خود دارد که همه این موارد از اهمیت زیادی برای توسعه فعالیت‌های آن برخوردار است.
این شرکت نیز طعم‌دهنده‌های مختلف صنایع غذایی را تولید خواهد کرد و در دستور کار آن تولید انواع قهوه‌های بسته‌بندی‌شده مانند قهوه سه در یک، دو در یک، کاپوچینو و هات‌چاکلت قرار دارد.
کاهش اتکا به ماشین‌آلات وارداتی
دمیرچی گفت: یکی از آسیب‌های جدی در حوزه صنایع غذایی در ایران، وارداتی بودن خطوط تولیدی است که سرمایه اولیه بالایی را می‌طلبد؛ اما کاری که دمیرچی انجام داده و می‌دهد آن است که خط تولید را داخلی‌سازی می‌کند و در این رابطه نیز موفقیت‌های زیادی را کسب کرده؛ به‌طوری‌که اخیرا پروژه ساخت خطوط تولید روغن استارت خورده که اولین بار است یک شرکت ایرانی خط تولید و تصفیه روغن را به‌طور کامل با تکنولوژی روز دنیا با استفاده از نیروهای متخصصی راه اندازی کرده است. فعالیت و همکاری بسیار نزدیک با برندهای برتر مانند «دسمت» که بزرگ‌ترین تولیدکننده خط تولید روغن در جهان محسوب می‌شود این قدرت را در اختیار هلدینگ دمیرچی قرار داده است تا بتواند قدم‌های بزرگی در این حوزه بردارد. دمیرچی ابتدا در قالب نمایندگی، فعالیت‌های این شرکت خارجی را در اختیار گرفت؛ اما به‌تدریج و اکنون، دفتر ایران خود را به دمیرچی واگذار کرده است. این هلدینگ نمایندگی‌های بین‌المللی معتبر دیگری را نیز در اختیار دارد که از آن جمله می‌توان به «واتر سیستم» ایتالیا اشاره کرد.
دمیرچی علاوه بر بازار داخل، در کشورهای عراق، پاکستان و عمان نیز خطوط تولیدی مهمی را فروخته که به گفته رئیس هیات مدیره این شرکت، این موضوع در آینده نیز به صورت جدی‌تری در دستور کار قرار خواهد گرفت. همچنین این شرکت در سال ۱۴۰۰ در تلاش است با تولید خطوطی که اکنون وارداتی هستند، کشور را از نیاز به واردات ماشین‌آلات و خطوط تولیدی در این حوزه‌ها بی نیاز کند. بنابراین اضافه کردن چند خط تولید جدید، بالا بردن تکنولوژی خطوط (که هر سال با استفاده از ابزار و تجهیزات به‌روز دنیا اتفاق افتاده) از برنامه‌های جدی دمیرچی در سال‌جاری است.
به گفته رئیس هیات‌مدیره هلدینگ، در حال حاضر با استفاده از متخصصان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برتر کشور، روی تولید ماشین‌آلات کنترل‌های کیفی سخت‌گیرانه‌ای انجام می‌شود و علاوه بر آن، روی حوزه مواد اولیه و طراحی نیز کنترل کیفیت در صدر وظایف همکاران این شرکت قرار دارد.
در عین حال این شرکت قراردادهایی را با شرکت‌های اروپایی می‌بندد و تکنولوژی به‌روز آنها را خریداری و با مهندسی معکوس در داخل کشور همان خطوط را تولید می‌کند. بنابراین تکنولوژی‌های قدیمی که شرکت‌های ایرانی با هزینه‌های گزاف آنها را وارد می‌کردند، اکنون در داخل تولید می‌شود.
صادرات؛ موضوع با اهمیت
وی با بیان اینکه دمیرچی یک شرکت معتبر و شناخته‌شده است که از طرق مختلف نیز با شرکت‌های همکار خود در ارتباط است و نیازهای آنها را شناسایی و در جهت رفع آنها گام برمی‌دارد، گفت: در حوزه صادرات نیز ما تلاش‌های مهمی را با حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی در پیش گرفته‌ایم و نتایج خوبی هم از این طریق به‌دست آورده و در کشورهای همسایه مثل عراق، افغانستان و عمان پروژه تعریف کرده‌ایم. گاهی نیز با حضور در نمایشگاه‌های خارج از کشور فرصت‌های مذاکره‌ای برای ایجاد پروژه‌های مشترک مورد بررسی قرار می‌گیرد و اغلب تلاش ما نیز ساخت مجدد ماشین‌آلات خارجی و تحویل آن به تولیدکننده‌های داخلی است. دمیرچی در رابطه با بحث تحریم با اشاره به اینکه با تشدید تحریم‌ها شاهد تاثیری مستقیم روی فعالیت این شرکت هستیم، گفت: مدیران این شرکت تصمیم گرفتند به سرعت موانع را در مسیر مهندسی معکوس از میان بردارند و در نتیجه بخش قابل قبولی از ماشین‌آلاتی که در نتیجه تحریم واردات آنها با مشکل مواجه شدند، داخلی‌سازی شوند و صفر تا صد تولید آنها متکی به داخل باشد.
به گفته دمیرچی، سال ۹۹ سال خوبی برای این شرکت بود و تحریم باعث شد تولیدات داخلی سهم بیشتری در اختیار بگیرند و پروژه‌های جدید با سرمایه‌گذاران جدید استارت بخورد و با برندهای برتر داخلی همکاری‌های مهمی انجام شود. وی افزود: برای سال جاری نیز انتظارات زیادی داریم؛ علاوه بر اینکه برنامه‌ریزی‌های مهمی‌برای توسعه تولید در بازار داخل داریم، به دنبال ارتقای سهم بازارهای صادراتی نیز هستیم.
چالش‌های واردات مواد اولیه در تحریم
این شرکت که بخش مهمی از مواد اولیه خود را – تقریبا تمام آن را - از لهستان، آلمان، فرانسه، آلمان، هند، چين و ترکیه وارد می‌کند، در حوزه ارز مشکلات بزرگی را تجربه می‌کند. علاوه بر آن دولت و سازمان‌های دولتی نیز حمایتی از تولید نمی‌کنند؛ به‌عنوان مثال این شرکت برای خرید ورق استیل مشکلات زیادی را تجربه می‌کند. البته این شرکت با توجه به اینکه سال‌های متمادی است که با شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه به‌خصوص ورق استیل در دنیا همکاری می‌کند و از مشتری‌های آنهاست، لذا در دوره تحریم نیز با استفاده از روش‌هایی توانسته واردات خود را همچنان ادامه دهد؛ با این حال این روش‌ها هزینه‌های تامین مواد اولیه را افزایش داده است.
دمیرچی افزود ما همیشه تلاش کرده‌ایم که خود این شرکت مواد اولیه موردنیاز خود را وارد کند و از بازار آزاد استفاده نکنیم؛ زیرا تامین مواد از بازار، تعهدات ما را در قراردادهایی که با شرکت‌ها داریم با مشکل روبه‌رو می‌کند؛ البته گاهی نیز به ندرت پیش می‌آید که از بازار نیز تامین کنیم.
به گفته رئیس هیات‌مدیره این شرکت، در دمیرچی از ابتدای امر تلاش شده با شرکت‌های اروپایی همکاری مناسبی صورت بگیرد و درنتیجه وفق دادن تولیدات این شرکت با استانداردهای روز اروپا باعث شده است این شرکت همواره یک بسته مناسب از منظر قیمتی و کیفی که استاندارد و اقتصادی باشد، ارائه کند.