انجام تراکنش های غیرواقعی در برخی نانوایی‌های سطح استان فارس و کلانشهر شیراز به امری طبیعی تبدیل شده به نحوی که برخی از شهروندان این استان و شیراز نیز با این قضیه در ماه‌های اخیر روبه‌رو شده‌اند.
برخی نانوایی‌ها در استان فارس برای بهره‌مندی از ۱۵ درصد یارانه دولتی، اقدام به ایجاد تراکنش‌های صوری در کارتخوان‌های خود می کنند.
بررسی ها و بازدید های سرزده بازرسی کل استان فارس نیز حاکی از تخلفات مالی در برخی نانوایی‌های این استان است و آن گونه که بررسی بازرسان نشان می دهد برخی نانوایان با تراکنش‌های ساختگی در کارتخوان‌های هوشمند خود، میزان فروش نان را بسیار بیش از واقعیت نشان می دهند تا بدین طریق از پاداش ۱۵ درصدی یارانه دولتی به ازای فروش نان بهره‌مند شوند.
برآوردها حاکی است از مجموع کل تراکنش‌های دستگاه‌های کارتخوان هوشمند در نانوایی‌های یاد شده، در مواردی بیش از ۷۰ درصد آن، غیرواقعی و صوری بوده و دهها میلیارد ریال سود مازاد را عاید نانوایی‌های متخلف کرده است.
طبق بررسی‌های صورت گرفته در طرح هوشمندسازی عرضه نان در ماه‌های خرداد و تیر امسال مجموع تراکنش‌های کارتخوان‌های هوشمند نصب شده در ۴۲ نانوایی متخلف ۳۴۲ میلیارد ریال بوده این در حالی است که احتمالا بیش از ۲۵۵ میلیارد ریال آن یعنی بالغ بر ۷۰درصد تراکنش ها، ساختگی و صوری بوده و در ازای این میزان تراکنش، نانی عرضه نشده است.
با احتساب پرداخت ۱۵درصد یارانه دولتی در قالب پاداش، نانوایی‌های متخلف از محل این تراکنش‌های ساختگی حدود ۳۷ میلیارد ریال سود نامتعارف را نصیب خود کرده و هزینه‌های دولت را بالا برده‌اند.
نخورده نان، کشیده کارت
یکی از شهروندان شیرازی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بارها در مراجعه به نانوایی‌های سطح شهر شیراز مشاهده کرده‌ام که مسئول دریافت کننده پول بین فرایند فروش نان به مشتری‌های واقعی چندین مرتبه نیز کارتی از جیب یا دخل بیرون آورده و با آن اقدام به خرید نان و کشیدن کارت می‌کند در حالی که در واقع نانی نفروخته و تنها تراکنش آن را بصورت صوری انجام داده است.
قربان رضاپور افزود: کشیدن کارت صوری در ماه‌های اخیر در بین بعضی نانوایی‌های شیراز به امری مرسوم تبدیل شده به نحوی که آنها از این کار پیش چشم مشتری‌ها هم ابایی ندارند و این کار را انجام می دهند به نحوی که من بارها شاهد این ماجرا بوده‌ام.
کنجدی برای نانوا نون شد
فرماندار شهرستان شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: سیاست‌گذاری در حوزه آرد و نان کشور بصورت متمرکز در سطح کشور انجام می‌شود.
لطف الله شیبانی افزود: تمام نانوایی های استان فارس به کارتخوان های جدید مجهز شده است.
وی در ادامه به وجود ایرادی در دستگاه‌های کارتخوان جدید نانوایی‌ها اشاره کرد و گفت: در این دستگاه‌ها پلاستیک و نان دیده شده اما نان کنجدی که قیمت آن با نان ساده تفاوت دارد دیده نشده است.
فرماندار شیراز اظهار داشت: نان سنگک ساده در شیراز ۲ هزار تومان و نان کنجدی حدود سه هزار و ۵۰۰ تومان است،نانوایی ها نان کنجدی باید عرضه کنند ولی نرخ آن در دستگاه‌های کارتخوان جدید مشخص نشده است.
وی عنوان کرد: نانوایی ها مجبور به این هستند که در مواقع عرضه نان کنجدی بهای آن را با افزایش تعداد نان دریافت کنند.
شیبانی عنوان کرد: به دلیل ناهمخوانی نرخ نان کنجدی با ساده و عدم پیش بینی آن در دستگاه‌های کارتخوان جدید، در این شرایط اغلب مشتری متضرر می‌شود که باید بهای بیشتری پرداخت کند و در مقابل نیز بعنوان مثال نانوایی که ۱۰ نان فروخته اما یارانه ۱۸ نان را دریافت می کند.
تداوم بهره‌مندی اتباع بیگانه از یارانه نان
وی در ادامه به وجود اتباع بیگانه در صف نانوایی ها اشاره کرد و گفت: در حال حاضر اتباع مجاز و غیرمجاز خارجی در سطح این استان و شیراز وجود دارد که از سهمیه نان بهره می برند و به دلیل اینکه کارت بانکی ندارند نمی توان مشخص کرد که چه سهمیه ای برای این قشر مصرف می شود.
فرماندار شیراز بیان کرد: جمعیت قابل توجهی از اتباع بیگانه در استان فارس و کلانشهر شیراز زندگی می کنند و از سهمیه نان نیز بهرمند هستند.
پاداش ۱۵ پرصدی وسوسه انگیز است
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا،گفت: در پی اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها در سال جاری ۱۵ درصد پاداش فروش نان برای نانوایی‌ها در نظر گرفته شده است.
مهدی جمالی افزود: بررسی فرآیند پاداش دهی به نانوایی‌ها از فروش نان از طریق دستگاه‌های کارت خوانی که در ماه های اخیر در نانوایی ها نصب شده انجام می شود.
وی ادامه داد: وزارت اقتصاد و دارایی مکلف شده برابر مصوبات کارگروه ملی گندم، آرد و نان کشور در رابطه با مردمی سازی یارانه ها،سامانه ای را برای عرضه نان طراحی کند که این اقدام انجام شده و از ششم خرداد ۱۴۰۱ کار نصب دستگاه‌های کارتخوان جدید در نانوایی‌ها آغاز شد و فارس استان سوم بود که نسبت به این کار اقدام کرد.
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان فارس اضافه کرد: دولت برای تشویق نانوایی ها برای استفاده از کارتخوان‌های جدید و برای جبران بخشی از هزینه‌های واحدهای نانوایی اقدام به تعیین ۱۵ درصد پاداش و یارانه کرده است.
وی اعلام کرد: در پی این اقدام و اجرای طرح مردمی سازی یارانه ها مشخص شد که بعضی از تراکنش‌های نانوایی‌ها انحراف دارد و واقعی نیست که این انحراف به دلیل کسب سود بیشتر و استفاده از مزایای پاداش پیش بینی شده رخ داده است.
جدایی سامانه‌ها،زمینه ساز فساد
جمالی با بیان اینکه در پی بروز برخی تخلفات کارگروه رصد و پایش در سطح استان ها متشکل از تمام دستگاه های متولی تشکیل شده،گفت: اشکال سیستم این اقدام این است که سامانه وزارت اقتصاد به سیستم سهمیه آرد نانوایی ها متصل نیست.
وی توضیح داد: با انجام بررسی و با درنظر گرفتن سهمیه آرد نانوایی ها می توان میزان فروش نان هر واحد نانوایی را روزانه رصد کرد و سقفی برای پاداش روزانه هر واحد در نظر گرفت.
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان فارس افزود: سامانه وزارت اقتصاد و دارایی به سامانه یکپارچه مدیریت آرد متصل نیست و همین ایراد باعث بروز انحراف در تراکنش های نانوایی ها است.
کارگروه رصد و پایش دست به کار شده
وی عنوان کرد: از ۱۸ مردادماه ۱۴۰۱ کارگروه رصد و پایش ایجاد شد تا با احصاء تراکنش‌های مشکوک تخلفات شناسایی شود و در پی این رخداد میزان تراکنش‌های جعلی کاهش پیدا کرد.
جمالی اظهار داشت: در حال حاضر نیز سقف پرداخت پاداش به نانوایی ها بصورت روزانه ۶۰۰ هزار تومان تعیین شده است و بیش از این میزان در روز پرداخت نمی شود.
اتصال ۲ سامانه، راه‌حل جلوگیری از انحراف تراکنش‌ها
وی در پاسخ به سوالی درخصوص اینکه در حال حاضر نرخ نان کنجدی در کارتخوان ها دیده نشده و نانوایی ها برای دریافت مابه تفاوت اقدام به افزایش تعداد نان در دستگاه های کارتخوان می‌کنند،گفت: این اشکال نیز وجود دارد و تا زمانی که سامانه وزارت اقتصاد به سامانه یکپارچه سهمیه آرد متصل نشود امکان به صفر رساندن تخلفات وجود ندارد هرچند که در حال حاضر کارگروه رصد و پایش این انحرافات را بررسی می کند و به متخلفین با ارسال پیامک و تماس اخطارهای لازم داده می‌شود.
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان فارس توضیح داد: در حال حاضر تخلفات به صورت دستی و با تلاش کارگروه رصد و پایش کنترل می‌شود که احتمال خطا در این فرآیند وجود دارد اما اگر سامانه وزارت اقتصاد و دارایی به سامانه توزیع آرد در کشور متصل شود کار نظارت بر توزیع نان بصورت سیستمی انجام خواهد شد و با این روش می‌توان میزان تخلفات را به صفر کاهش داد.
وی عنوان کرد: در حال حاضر برخی افراد بصورت نقدی اقدام به پرداخت هزینه نان می‌کنند و در این شرایط نانوا برای بهرمندی از پاداش و همچنین عدم کاهش سهمیه آرد اقدام به تراکنش با کارت‌های دیگر می‌کند.
جمالی با تاکید بر اینکه سهمیه آرد هیچ نانوایی در سال جاری کاهش پیدا نکرده است،گفت: تاکنون هیچ ابلاغی مبنی بر تعیین سهمیه آرد بر مبنای فروش نان نیز به این اداره کل ارجاع نشده است.
عملکرد ۵۰۲ نانوایی فارس بصورت دقیق بررسی شد/مابقی نانوایی‌ها ظرف سه ماه آینده
رییس منطقه سه سازمان بازرسی و بازرس کل استان فارس نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در پی بررسی و بازرسی از نانوایی‌های این استان تاکنون تراکنش‌های ۵۰۲ واحد بصورت دقیق مورد بررسی قرار گرفته است.
کاظم اکرمی افزود: در پی این بررسی‌ها مشخص شده که بیش از ۱۰۰ نانوایی مرتکب جرم شده اند که ۴۲ مورد آن به دادسرای شیراز ارجاع داده شده است که پرونده این واحدها در شعبه ۱۵ در حال بررسی است و مابقی نیز به ترتیب به دستگاه قضایی معرفی خواهند شد.
وی بررسی دقیق به نحوی رسیدگی عادلانه را مدنظر سازمان بازرسی دانست و گفت: اسامی مالکین این نانوایی‌ها به دستگاه قضایی اعلام شده اما ممکن است که واحد به فردی دیگر اجاره داده شده و جرم توسط مستاجر انجام گرفته باشد که باید دستگاه قضایی و سازمان بررسی دقیق به این موضوع رسیدگی کنند.
تراکنش صوری نانواها، تحصیل مال از طریق نامشروع است
رییس منطقه سه سازمان بازرسی و بازرس کل استان فارس مجازات‌های پیش بینی شده در قانون را برای این نوع اقدامات سنگین و بازدارنده دانست و افزود: نانوایی هایی که در تراکنش ها تخلف کرده باشند تحصیل مال از طریق نامشروع کرده و مجازات آن در قانون سنگین است.
وی ادامه داد: مردم می توانند گزارش تخلف نانوایی ها را یا به سازمان بازرسی استان واقع در خیابان شهید آقایی شیراز، یا دادسرای محل زندگی یا اداره غله استان اعلام کنند تا برخورد با خاطیان سریعا انجام شود.
فرار هرگز...
وی با بیان اینکه کسانی که مرتکب جرم در این زمینه شوند مطمعن باشند که امکان فرار نیست و قطعا موضوع در آینده نزدیک پیگیری خواهد شد،گفت: در حال حاضر از طریق بانک عامل و دستگاه های اجرایی رصد و پایش فعالیت نانوایی های استان در حال انجام است اما اتصال سیستم وزارت اقتصاد با سامانه تخصیص آرد کار کنترل را تسهیل خواهد کرد.
هشدار نهایی به نانواهای متخلف فارس
رییس منطقه سه سازمان بازرسی و بازرس کل استان فارس اعلام کرد: از طرف این سازمان و دادگستری استان فارس می‌گویم که کسانیکه مرتکب جرم شوند امکان فرار نیست و قطعا تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
وی ادامه داد: تا ۱۷ آبان ماه ۱۴۰۱ عملکرد ۵۰۲ واحد نانوایی در سطح استان فارس بررسی شده است و قطعا ظرف ۲ الی ۳ ماه آینده عملکرد تمام نانوایی های استان در زمینه تخلف احتمالی حاصل از تراکنش جعلی بررسی خواهد شد.
وی اضافه کرد: بعضی متخلفین حتی تصور رصد دقیق این مساله را نمی کردند در حالی که میزان آرد تخصیصی هر واحد به تفکیک مشخص شده و کارشناسی دقیق در این زمینه در حال انجام است.
اکرمی اعلام کرد: بعضی از نانوایی های متخلف نیز بصورت خودجوش هزینه پاداش اضافه‌ای که دریافت کرده بودند را برگردانده‌اند که در مجازات آنها تاثیر داشته است.