نیاز «غشان» به بهبود خط تولید

 شاخص‌های سودآوری «غشان» نشان می‌دهد در چهار سال گذشته روند حاشیه سود این شرکت رو به رشد بوده است. با این تفاسیر پیش‌بینی می‌شود این روند در ۶ ماه دوم ۱۴۰۱ نیز ادامه داشته باشد و شرکت مذکور بتواند به حاشیه سود ناخالص ۲۱درصد دست پیدا کند.

 

با بررسی میزان تولیدات درمی‌یابیم به‌طور میانگین هر سال 3درصد از مجموع تولیدات شرکت کاسته شده که با توجه به بالاتر بودن عمر شرکت نسبت به میانگین صنعت، مستهلک شدن خطوط تولید را می‌توان عامل کاهش تولیدات در سال‌های اخیر دانست. از طرفی مبلغ فروش «غشان» ظرف سه‌ سال اخیر 42درصد افزایش را به ثبت رسانده است. مجموع عوامل ذکر‌شده موجب می‌شود برای سال 1401 به‌ میزان 120درصد افزایش درآمد فروش و 10درصد کاهش میزان تولید پیش‌بینی شود. در نتیجه، این امر سبب تحقق 115تومان سود به‌ازای هر سهم شرکت می‌شود.

 

شرکت شیر پاستوریزه پگاه خراسان در تاریخ 15 اسفند سال 1383 در سازمان بورس اوراق بهادار تحت نماد «غشان» پذیرفته شد. ظرفیت حال حاضر شرکت مذکور 120هزار تن است که از قرار 96هزار تن شیر، 8هزار تن ماست، 8هزار تن پنیر، 3هزار تن کره، 2هزار تن خامه، یک‌هزار و 500 تن شیرخشک و یک‌هزار تن پودر آب پنیر در سال است. در این میان، طبق اساسنامه، موضوع فعالیت پگاه خراسان عبارت است از تهیه، تولید و توزیع شیر و فرآورده‌های آن، آبمیوه و سایر فرآورده‌های غذایی در چارچوب قانون تجارت.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهد محصولات اصلی شرکت شیر و لبنیات پاستوریزه خراسان در پایان گزارش 6ماهه 1401، شامل شیر، کره، محصولات پودری، پنیر، ماست، خامه و دوغ بوده است. از طرفی از سال 1397 به‌ بعد شرکت فروش صادراتی نداشته، با‌این‌حال در 6ماهه اول 1401 فروش صادراتی در شرکت به جریان افتاده و در حدود 3درصد از درآمد آن را شامل می‌شود. با این تفاسیر می‌توان گفت «غشان» فروش صادراتی کمی دارد و تمامی محصولات خود را در بازار داخل به فروش می‌رساند. با بررسی مواد مصرفی شرکت درمی‌یابیم ماده اصلی مورد استفاده شیر خام است. بررسی‌ها حکایت از این واقعیت دارد که تامین‌کنندگان مواد اولیه پگاه خراسان شرکت‌های داخلی هستند و از تنوع بالایی برخودارند. بر همین اساس می‌توان گفت ریسک عدم‌تامین مواد اولیه در «غشان» که حدود 89درصد از بهای تمام‌شده را شامل می‌شود، پایین است. بررسی آمار تولید، فروش و سودآوری «غشان» می‌تواند نقشه‌ای از عملکرد آن در گذشته به تحلیلگران ارائه دهد. بر این اساس در بخش تولیدات بررسی آمارها نشان می‌دهد در سه‌ سال اخیر به‌طور میانگین 3درصد از میزان تولیدات کاسته شده است. این در حالی است که در 6ماهه اول 1401 نسبت به دوره مشابه سال قبل 10درصد از میزان تولیدات پگاه خراسان کاهش پیدا کرده است. عمده دلیل این افت را، با توجه به قدمت بالای شرکت، می‌توان مستهلک شدن خطوط تولید دانست که ا ین امر نشان می‌دهد «غشان» باید در این زمینه تدابیر لازم را بیندیشد و به‌روزرسانی‌هایی را در خطوط تولیدی خود ایجاد کند. یکی دیگر از آمارهای مهم شرکت پگاه خراسان، مبلغ فروش است. بررسی‌ها نشان می‌دهد «غشان» در سه سال قبل در مبلغ فروش رشد خوبی را به ثبت رسانده و به‌‌طور میانگین 42درصد به این مبلغ افزوده شده است. بر همین اساس در 6ماهه اول 1401 شرکت مذکور موفق شده است نسبت به دوره مشابه سال قبل 118درصد به مبلغ فروش خود بیفزاید که این امر رشد درآمدی بسیار خوبی را برای این شرکت نشان می‌دهد. بررسی‌ها حاکی از آن است که دلیل عمده افزایش درآمد فروش «غشان» با توجه به عدم‌رشد میزان تولید در 6ماهه 1401، افزایش نرخ حاصل از آزادسازی قیمت‌های محصولات شرکت بوده است. آخرین موردی که باید در «غشان» به بررسی روند آن بپردازیم، حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص است. بر همین اساس در چهار سال اخیر میانگین حاشیه سودهای شرکت مذکور به‌ترتیب برابر با 12درصد، 8درصد و 6درصد بوده. این در حالی است که در 6ماهه اول 1401 حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص به 19درصد، 15درصد و 11درصد رسیده است. بررسی روند حاشیه سود شرکت حکایت از این واقعیت دارد که در 4 سال اخیر روند آن به غیر از سال 1400 افزایشی بوده است. به‌طوری‌که حاشیه سود ناخالص شرکت از 11درصد در سال 1397 به 19درصد در 6ماهه 1401 رسیده است. در این میان با توجه به اینکه در 6ماهه 1401 «غشان» توانسته حاشیه سود بیش از میانگین تاریخی به ثبت برساند، می‌توان گفت کاهش حاشیه سود در سال 1400 موقتی بوده است. مجموع این عوامل نشان می‌دهد شرکت به‌خوبی توانسته است با کنترل هزینه‌ها، روند روبه‌رشدی در حاشیه سودهای خود ایجاد کند و در نتیجه سودآوری خود را افزایش دهد.

 

سهامداران عمده شرکت پگاه خراسان عبارتند از شرکت صنایع شیر ایران، شرکت س. ت. سامانه‌های رایانه‌ای هوپادهونامیک، شرکت توزیع آهن‌آلات آرین‌فراز و شرکت تایمن خدمات ساویس مایا که به ترتیب مالکیت 75/ 75درصد، 7/ 2درصد، 5/ 1درصد و 2/ 1درصد سهام «غشان» را در اختیار دارند. بر این اساس شناوری سهام پگاه خراسان 24درصد بوده و مالکان آن همگی حقوقی هستند و مالک عمده حقیقی که حداقل یک‌درصد سهام شرکت را داشته باشد، در این شرکت نیست.

 

اگر بخواهیم سهم سود سال 1401 «غشان» را تخمین بزنیم، ابتدا باید مفروضات و متغیرهای موثر بر سودآوری شرکت را مشخص کنیم. مهم‌ترین متغیر اثرگذار بر سودآوری این شرکت نرخ محصولات تولیدی آن است. محصولات اصلی «غشان» که بیشترین درآمد شرکت را حاصل می‌کنند، شامل شیر، کره، محصولات پودری، پنیر، ماست، خامه و دوغ هستند. نرخ آنها براساس رشد 25درصدی نسبت به آخرین گزارش فعالیت ماهانه (آذرماه) به‌‌ترتیب 2میلیون و 107هزار تومان، 185میلیون و 566هزار تومان، 109میلیون و 674هزار تومان، 93میلیون و 283هزار تومان، 27میلیون و 110هزار تومان، 57میلیون و 979هزار تومان و 9میلیون و 790هزار تومان به‌ازای هر تن در نظر گرفته شده است. در این میان، همان‌طور که اشاره شد، به دلیل مستهلک شدن خطوط تولید، روند تولیدات شرکت همواره کاهشی بوده است. بر این اساس برای 6ماهه دوم 1401 همچون پیش‌بینی خود شرکت، افت 10درصدی میزان تولیدات نسبت به سال گذشته در برآورد مبلغ فروش در نظر گرفته شده است. از طرفی نرخ‌های مهم دیگر عبارتند از افزایش حقوق، تورم و حمل‌ونقل که به‌ترتیب 60درصد، 30درصد و 35درصد برآورد شده‌اند. همچنین میانگین نرخ دلار در بازار آزاد برای سال 1401 برابر با 34هزار تومان در نظر گرفته شده است. با فرض این متغیرها، فروش شرکت پگاه خراسان در سال 1401 برابر با یک‌هزار و 368میلیارد تومان خواهد شد. از این میزان فروش، 293میلیارد تومان سود ناخالص، 240میلیارد تومان سود عملیاتی و 181میلیارد تومان سود خالص برآورد می‌شود. این در حالی است که در 6ماهه اول 1401 «غشان» توانسته است به‌میزان 646میلیارد تومان فروش به ثبت برساند. با این مفروضات سود خالص به‌ازای هر سهم شرکت پگاه خراسان برای سال 1401 برابر با 115تومان پیش‌بینی می‌شود. همان‌طور که در بخش مبلغ فروش به بررسی روند سالانه پرداخته شد، «غشان» در 6ماهه اول 1401 موفق به افزایش درآمد فروش خود به میزان 118درصد شده است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود برای سال 1401 رشد 120درصدی در درآمد شرکت نسبت به سال 1400 به وقوع بپیوندد. با توجه به آخرین قیمت هر سهم «غشان» که برابر با 692تومان بوده است، نسبت قیمت به سود هر سهم شرکت برای سال 1401 برابر با 6 می‌شود.

 

اولین ریسکی که می‌تواند سودآوری شرکت پگاه خراسان را تحت تاثیر قرار دهد، نوسانات نرخ بهره است. از آنجا که تسهیلات مناسب بانکی با نرخ کارمزد متناسب با فعالیت بنگاه‌های تولیدی از ضروری‌ترین مباحث مالی شرکت است، لذا هرگونه افزایش قابل‌ملاحظه در نرخ کارمزد تسهیلات در بانک‌ها باعث افزایش هزینه‌های مالی و کاهش سود شرکت خواهد شد. در این میان قسمت قابل‌ملاحظه‌ای از سرمایه در گردش شرکت از محل تسهیلات بانک تامین می‌شود، بنابراین این موضوع ریسک مذکور را افزایش می‌دهد. ریسک دومی که می‌تواند بر عملکرد شرکت تاثیر بگذارد نوسانات نرخ ارز است. بر این اساس نرخ دلار همواره از جمله آیتم‌های تاثیرگذار بر فضای اقتصاد کلان بوده و در صورت عدم‌مدیریت آن توسط بانک مرکزی و سایر مراجع قانونی و اجرایی، می‌تواند تاثیرات قابل‌ملاحظه‌ای بر فعالیت تمامی بنگاه‌های اقتصادی بگذارد. از طرفی با توجه به اینکه بخشی از مواد اولیه و پاکت‌های بسته‌بندی و لوازم یدکی شرکت از محل واردات تامین می‌شود، لذا هرگونه نوسانات نرخ ارز می‌تواند تاثیر با‌اهمیتی بر برآورد پیش‌بینی‌شده و سود و زیان شرکت داشته باشد. آخرین ریسکی که همواره بنگاه‌های اقتصادی در حوزه عوامل تجاری داخلی و خارجی بیشتر با آن مواجه هستند، ریسک تجاری است. عواملی از قبیل تعرفه‌های ناعادلانه روی این محصولات، عرضه محصولات لبنی با بسته‌بندی‌های جدید داخلی یا وارداتی، اعطای تخفیفات و حاشیه سود خارج از عرف تجاری توسط رقبا در خصوص فروش محصولات لبنی مشابه، اعطای اعتبار بیش از اندازه به خریداران توسط رقبا و نهایتا رقابت ناسالم از سوی رقبا از جمله ریسک‌های تجاری شرکت است. در این میان کمبود شیر خام، خامه و کره به دلیل افزایش بی‌رویه قیمت آن و تغییر در سیاست‌های کلان برای صادرات محصولات لبنی، سیاست‌های تبلیغاتی مراجع مختلف در زمینه ترویج مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی در پیشگیری از بیماری‌ها و سایر موارد مرتبط می‌تواند باعث کاهش یا افزایش تولید و فروش محصولات شود. آخرین ریسک تجاری که می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر عملکرد شرکت داشته باشد، آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی در طرح هدفمندی یارانه‌ها و عدم‌پرداخت یارانه سهم تولید و صنعت است که تا‌کنون نیز پرداخت نشده است. بر این اساس اجرای این طرح یا افزایش بی‌رویه در رقابت شیر خام و خامه در سطح جامعه ممکن است مشتریان را به سمت مصرف سایر محصولات مشابه و مطابق سلیقه آنان گرایش دهد و ریسک تجاری را بالا ببرد.

 

اگر به روند سود به‌ازای هر سهم شرکت پگاه خراسان نگاهی بیندازیم، درمی‌یابیم در سال‌های گذشته همواره این نسبت روندی رو به رشد داشته، به‌طوری‌که در 6ماهه 1401 توانسته است 45تومان به ازای هر سهم سود ثبت کند که این عدد نسبت به دوره مشابه سال قبل 388درصد رشد را نشان می‌دهد.

 

از طرفی با توجه به محاسبات انجام‌شده، نسبت قیمت به ازای هر سهم برابر با 6 واحد برای سال 1401 برآورد شده است.

 

در نهایت با توجه به مجموع این عوامل می‌توان گفت شرکت از نظر میزان فروش، حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص در حال رشد است که این موضوع توانمندی شرکت در کنترل هزینه‌های خود را نشان می‌دهد. از طرفی بررسی‌ها در سه سال اخیر نشان می‌دهد میزان تولیدات همواره به دلیل مستهلک شدن خطوط تولیدی روند کاهشی داشته و این مهم نیاز مبرم شرکت برای چاره‌اندیشی در زمینه خطوط تولیدی خود را نشان می‌دهد.