بر اساس اعلام سیدمحمد آقامیری، سرپرست وزارت جهاد کشاورزی و رئیس شورای قیمتگذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی، این شورا در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه سال‌جاری، قیمت تضمینی هر کیلوگرم شیرخام درب دامداری با مشخصات ۲/ ۳درصد چربی، ۳درصد پروتئین و بار میکروبی زیر ۱۰۰هزار را ۱۵هزار تومان تعیین کرد. طبق تبصره این مصوبه، به ازای هر ۱/ ۰ درصد افزایش یا کاهش درصد چربی شیر خام از ۲/ ۳درصد مبلغ ۲هزار ریال متناسب با افزایش یا کاهش درصد چربی، به قیمت شیر خام اضافه یا کسر خواهد شد. بر این اساس، با مصوبه جدید مبنی بر افزایش قیمت شیر خام، انتظار می‌رود که بازار منتظر افزایش حداقل ۳۰ درصدی قیمت محصولات لبنی باشد و متعاقبا در خرداد ماه، تورم در بازار کالاهای لبنیاتی در رتبه‌‌‌های نخست قرار بگیرد.
سودی برای تولیدکننده در نظر گرفته نشده است
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» نرخ شیر خام در حالی به ۱۵هزار تومان افزایش یافته که در این بین، خواسته دامداران این بود تا دولت مجوز فروش شیر خام بین ۱۹هزار تا ۲۰هزار تومان را ارائه دهد. در همین رابطه رئیس انجمن صنفی گاوداران ایران گفت: بررسی واقعی قیمت هر کیلوگرم شیر خام درجه یک ۱۸هزار و ۲۰۰ تومان با ۱۲درصد سود برای تولیدکنندگان است، اما آنچه برای حمایت از مصرف‌کنندگان در نظر گرفته شده، قیمت مصوب ۱۵هزار تومانی برای هر کیلوگرم شیر خام است که با تعیین این نرخ درواقع سودی برای تولیدکننده در نظر گرفته نشده است.
سید‌احمد مقدسی درخصوص وضعیت تولید و بازار شیر خام ادامه داد: بر اساس نرخ تورم و نوسان نرخ ارز مواد اولیه و هزینههای تمام‌شده تولید شیر خام(از جمله علوفه دامی و سایر عوامل تولید) افزایش یافته است که اگر این مهم لحاظ نشود، باید در انتظار کاهش تولید در ماه‌‌‌های آتی و خروج واحدهای کوچک از چرخه تولید باشیم. وی افزود: بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، میانگین نرخ تورم کشور ۳/ ۴۷درصد است، بنابراین با این شرایط نمی‌توان تولیدکننده را مجاب کرد که نرخ فروش محصولاتش کفاف هزینههای تولید را ندهد. از این رو تولیدکننده برای ادامه تولید باید حداقل سودی را دریافت کند تا انگیزه‌‌‌ای برای ادامه فعالیت داشته باشد، اما با نرخ جدید شیر خام، سودی برای تولیدکنندگان در نظر نگرفته نشده و کماکان تولیدکنندگان مانند سال گذشته متضرر هستند. رئیس انجمن صنفی گاوداران ایران تاکید کرد: با توجه به افزایش هزینههای تولید، تولیدکنندگان بدون اصلاح قیمت شیر خام امکان ادامه فعالیت ندارند و اکنون نرخ جدید نیز سودشان را تامین نکرده است.
کمک‌‌‌های دولت برای جبران هزینههای تولید
در همین حال، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه مرکزی دامداران ایران درخصوص افزایش قیمت شیر گفت: با افزایش قیمت مصوب خرید شیر خام از دامداران موافقت شده و توافق بر سر قیمت جدید بین دولت و دامداران صورت گرفته است. فرهاد اکبری تصریح کرد: با توجه به هزینه تمام‌شده تولید، ما قیمت ۱۹هزار و ۵۰۰ تومان را پیشنهاد داده بودیم، اما دولت در قبال وعده ارائه برخی کمک‌‌‌ها برای جبران هزینههای تولید، این قیمت را کاهش داد. رئیس اتحادیه مرکزی دامداران ایران در پاسخ به این پرسش که کمک‌‌‌های دولت برای جبران هزینهها چه خواهد بود، گفت: این کمک‌‌‌ها شامل تامین و تحویل نهادههای خوراک دام با قیمت سال گذشته، پرداخت بهای شیر به صورت روزانه، پرداخت تسهیلات کم‌بهره به واحدهای زیر ۱۰۰ رأس و حذف هزینه پشت بارنامه ارسال خوراک دام است.
به گفته اکبری، دولت ابتدا قیمت ۱۵هزار و ۵۰۰ تومان را پذیرفت، اما درنهایت قیمت ۱۵هزار تومان برای خرید هر کیلوگرم شیر خام برای تایید و ابلاغ به ستاد تنظیم بازار ارسال شد. بر اساس توافق صورت‌گرفته، برخلاف گذشته میزان مبلغ در نظر گرفته شده به ازای هر یک درصد افزایش یا کاهش چربی شیر، با کارخانه‌‌‌های لبنی توافقی خواهد بود. وی همچنین خبر داد: دولت وعده داده تا قیمت جدید شیر خام از ابتدای سال در نظر گرفته شود و ما‌به‌التفاوت قیمت قبل و قیمت جدید به دامدارانی که قبل از تاریخ ابلاغ قیمت جدید شیر تحویل کارخانه‌‌‌های لبنی داده‌‌‌اند، پرداخت شود.
ضرورت اصلاح قیمت شیر خام درپی رشد تورم
در این میان مدیرعامل اتحادیه دامداران هم در خصوص جزئیات افزایش قیمت شیر خام گفت: این قیمت برای پایه چربی ۲/ ۳درصد است و قرار شد به ازای هر یک‌دهم افزایش چربی ۲۰۰ تومان به پایه قیمتی اضافه شود. مجتبی عالی افزود: نرخ شیر خام پیش از این کیلویی ۱۲هزار و ۷۰۰ تومان بود که با این افزایش قیمت رشد حدود ۲۵درصدی نرخ شیر خام را شاهد خواهیم بود. به گفته وی، شورای قیمتگذاری، قیمت نهایی شیرخام را ۱۵هزار تومان برای سال ۱۴۰۲ اعلام کرده و افزایش قیمت شیر خام بابت هزینههای کارگری، حامل‌‌‌های انرژی و حمل‌ونقل بوده است؛ زیرا دولت وعده داده تا پایان سال ۱۴۰۲ هیچ افزایشی در قیمت نهاده‌‌‌ها نداشته باشیم. ما نیز امیدواریم قیمت نهاده‌‌‌ها تا پایان سال ثابت بماند و بتوانیم شیر خام را با قیمت مصوب‌شده در اختیار جامعه هدف قرار دهیم.
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌‌‌های کشاورزی دامداران ایران همچنین با تاکید بر اینکه اگر قیمت‌ها اصلاح نشود، ممکن است با کاهش تولید و خروج برخی دامداری‌‌‌های کوچک از چرخه تولید مواجه شویم که این مهم در امنیت غذایی کشور اثرگذار است، گفت: افزایش نرخ دستمزد کارگری، نهادههای دامی، مواد اولیه، انرژی و حمل‌ونقل در قیمت تمام‌شده شیر خام اثرگذار است. عالی در ادامه افزود: هر ساله با توجه به نرخ تورم هزینههای تمام‌شده تولید، قیمت شیر تغییر می‌‌‌یابد، بنابراین تولیدکنندگان مواد اولیه تولیدات خود را با نرخ‌های بالاتر نسبت به سال گذشته تهیه می‌کنند و چاره‌‌‌ای جز افزایش قیمت محصول نهایی نیست. درواقع با توجه به نرخ تورم چاره‌‌‌ای جز اصلاح قیمت تولیدات داخلی همچون شیر خام وجود ندارد.
پیشنهاد اتحادیه دامداران برای تثبیت قیمت شیر
وی ادامه داد: با توجه به نام‌گذاری سال ۱۴۰۲ با عنوان «مهار تورم و رشد تولید» اتحادیه دامداران ایران ۱۲ بند را برای ثبات قیمت شیر در سال ۱۴۰۲ به وزارتخانه پیشنهاد کرد. یکی تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی است که بر قیمت تمام‌شده شیر تاثیر می‌‌‌گذارد. بند دیگر تثبیت بهای سبوس گندم است. همچنین بهتر است قیمتگذاری شیر به صورت فصلی و سه‌ماهه باشد و تسهیلات مکانیزاسیون به واحدهای پرورش دامی تخصیص داده شود.مدیرعامل اتحادیه دامداران افزود: همچنین پیشنهاد دادیم تسهیل صادرات دام مازاد مولد مخصوصا تلیسه صورت گیرد. رتبه‌‌‌‌بندی شیر و تولیدات دامی واحدهای دامداری صنعتی انجام شود. درخواست داریم که شیر گریدبندی و سپس قیمتگذاری شود و قیمت نهادههای اصلی جو، ذرت و سویا تا پایان سال ۱۴۰۲ ثابت باشد.
وی تصریح کرد: مورد دیگری که بر قیمت شیر تاثیر زیادی دارد، بحث حمل‌ونقل و پشت بارنامه‌‌‌هایی است که دامداران پرداخت می‌کنند. مورد دیگر پرداخت نقدی بهای شیر خام است. همچنین برای مازاد چربی شیر یعنی بالاتر از ۲/ ۳ درصد پیشنهاد کردیم که به ازای هر ۱/ ۰درصد چربی ۳۰۰ تومان اضافه شود. همچنین دولت برای حفظ دام‌های تولیدی متوسط و کوچک روستایی فکری کند و نهاده‌‌‌ها را به صورت مدت‌دار در اختیار دامداران کوچک و روستایی قرار دهند. عالی در پایان خاطرنشان کرد: گاهی دامداران از بازارگاه خرید می‌کنند، اما حدودا ۲۰ روز تا یک ماه طول می‌‌‌کشد تا نهاده تحویل دامدار شود. ما از دولت درخواست کرده‌ایم تا خریدی که در بازارگاه صورت می‌گیرد، اگر در مدت ۴۸ ساعت تحویل نشد، در حد فاصل خرید بازارگاه در بانک قرار بگیرد و سود بانکی به دامدار تعلق گیرد.
تولیدکنندگان سودی نمی‌‌‌برند، فقط هزینهها جبران می‌شود
بر اساس این گزارش، دامداران با انتقاد از قیمتگذاری دستوری بر این باورند که این شیوه قیمتگذاری متناسب با رشد نرخ تورم در کشور نیست و موجب ضرر و زیان تولیدکنندگان می‌شود. در همین راستا دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی با انتقاد از قیمتگذاری دستوری تصریح کرد: ما با قیمتگذاری دستوری مخالف هستیم زیرا در طول سال هزینههای حمل و نقل، دستمزد کارگر و سایر هزینهها رشد می‌کند، اما قیمت کالاهای لبنی ثابت می‌‌‌ماند. با توجه به اینکه تورم در کشور ثابت نیست و سالانه رشد می‌کند، این مساله موجب ضرر تولیدکننده است. مهدی هدایت‌نیا درباره افزایش قیمت لبنیات با توجه به افزایش قیمت شیر خام تا کیلویی ۱۵هزار تومان بیان کرد: اگر قیمت جدید شیر خام تصویب شود، قیمت شیر ۲۵درصد و قیمت لبنیات ۳۰درصد گران خواهد شد. تا زمانی که این قیمت مصوب شده، هیچ اقدام اجرایی در کارخانه‌‌‌های تولیدی انجام نخواهد شد.
وی افزود: اگرچه وزارت جهاد کشاورزی چندان موافق افزایش قیمت شیر نیست، اما افزایش قیمت شیر خام، افزایش هزینههای تولید را جبران می‌کند. هدایت‌نیا با بیان اینکه تورم موجود در کشور بر تمام مسائل نقش دارد، اظهار کرد: در حال حاضر دستمزد کارگر حدود ۳۰ درصد، حمل‌ونقل ۲۰۰درصد و قیمت مواد اولیه دو برابر افزایش داشته است. از این رو با اعلام نرخ جدید شیر و لبنیات تولیدکنندگان سودی نمی‌‌‌برند، بلکه تنها هزینهها جبران می‌شود. دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی همچنین با اشاره به کاهش سرانه مصرف لبنیات بیان کرد: افزایش قیمت لبنیات موجب کاهش سرانه مصرف لبنیات می‌شود و متاسفانه برای افزایش سرانه مصرف مردم گامی برداشته نشده است. وی یادآور شد: قرار بود در مدارس شیر توزیع شود، اما توزیع نشد. با وجود اینکه شیر ارزان‌ترین کالا در کشور است، اکنون تنها عده خاصی در کشور شیر مصرف می‌کنند و به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی، عموم مردم نمی‌توانند شیر استفاده کنند.