طبق مصوبه شورای اقتصاد در سال زراعی ۹۵ قیمت هر کیلوگرم سیب‌زمینی پاییزه سه هزار و ۹۶۰ ریال، سیب‌زمینی بهاره سه هزار و ۸۸۸ ریال و سیب‌زمینی طرح استمرار چهار هزار و ۶۶۴ تعیین‌شده است.
حالا چند روزی است که فصل برداشت سیب‌زمینی در گلستان آغازشده و قیمت این محصول به حدود هر کیلوگرم ۳۰۰ تومان رسیده است و این در حالی است که قیمت تمام‌شده این محصول برای کشاورزان به گفته خودشان بیشتر از ۶۰۰ تومان است.
افت شدید قیمت از یکسو، تولید و عرضه بیش از نیاز بازار از سوی دیگر و فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم برای صادرات این محصول همه دست‌به‌دست هم داده تا قیمت سیب‌زمینی گلستانی باقیمتی پایین در بازار عرضه شود.
اکنون دیگر برای کشاورزانی که میلیون ها تومان برای کاشت هزینه کرده اند، به صرفه نیست حتی محصول خود را درو کنند و اکثر آن ها زمین را با سیب زمینی شخم زده اند. آمارها نشان می دهد از کل مزارع زیر کشت سیب زمینی استان تنها ۳۰ درصد برداشت شده است.
یکی از سیب‌زمینی‌کاران گلستانی دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: تولید بالا و در مقابل تقاضای کم سیب‌زمینی در این استان، باعث افت شدید قیمت شده است به‌طوری‌که نرخ‌های کنونی حتی هزینه‌های کارگری را نیز جبران نمی‌کند.
احمد تازیکی افزود: اکنون در بازارهای استان گلستان هر کیلوگرم سیب‌زمینی بهاره بین سه تا چهار هزار ریال خریداری می‌شود که در مقابل هزینه‌های کشت و برداشت رقم ناچیزی است.
سیب‌زمینی استان در یک بازه ۴۵ روزه برداشت و عرضه می‌شود و هرساله در زمان برداشت با مشکل عرضه مواجه هستیم زیرا تولید استان متناسب با نیاز بازارهای داخلی کشور نیست
وی تصریح کرد: سیب‌زمینی استان در یک بازه ۴۵ روزه برداشت و عرضه می‌شود و هرساله در زمان برداشت با مشکل عرضه مواجه هستیم زیرا تولید استان متناسب با نیاز بازارهای داخلی کشور نیست.
این کشاورز گلستانی اضافه کرد: همچنین به دلیل کمبود کامیون‌های یخچال دار و نداشتن واگن‌های یخچال دار امکان صادرات این محصول از مرز فراهم نیست.
وی ادامه داد: قیمت‌گذاری متناسب با هزینه تولید، فراهم‌سازی زمینه صادرات و تسهیل عقد قرارداد با کارخانه‌های فرآوری محصول می‌تواند از زیان‌های وارده ناشی از افت قیمت کمک کند.
به گفته وی برنامه‌ریزی و هماهنگی بین دستگاهی مسئولان گلستان نیز می‌تواند زیان وارده به کشاورزان درافت قیمت هنگام برداشت محصول را جبران کند.
رایزنی با قزاقستان برای واگن یخچال دار
کشاورزان از افت شدید قیمت گلایه دارند و بازارهای داخلی هم اشباه شده است ولی آن ها معتقدند می توان با توسعه تجارت خارجی، تولید مازاد استان را صادر کرد و کشورهای حاشیه خزر این آمادگی را از نظر واردات محصول دارند. کشاورزان می گویند ظرفیت ریلی اینچه برون و صادرات محصول سیب‌زمینی در فصل برداشت می‌تواند در این حوزه تأثیرگذار باشد. نکته‌ای که رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گلستان نیز آن را تائید کرد و به خبرنگار مهر گفت: هم‌اکنون فصل برداشت سیب‌زمینی از راه رسیده اما تنها ۱۰ کامیون یخچال دار در استان برای حمل مواد غذایی داریم.
حسینقلی قوانلو افزود: انتظار میرفت افتتاح خط ریلی اینچه برون، قزاقستان و ترکمنستان که با حضور سه رئیسجمهور آغاز و راهاندازی شد باعث رشد صادرات غیرنفتی استان شود.
وی به نبود برخی از زیرساخت‌ها برای صادرات مواد غذایی اشاره و اظهار کرد: هم‌اکنون برای صادرات مواد غذایی و به‌خصوص سیب‌زمینی استان واگن یخچال دار نداریم اما رایزنیهایی با کشور قزاقستان صورت گرفته تا از واگن‌های یخچال دار آن‌ها استفاده کنیم.
وی یادآور شد: یک واگن یخچال دار ظرفیت بارگیری ۶۰۰ تن بار را دارد و هزینه‌های حمل را تا یک‌سوم کاهش می‌دهد درحالی‌که هم‌اکنون چنین ظرفیتی در کشور نداریم.
برداشت ۳۵ درصد سیب‌زمینی گلستان
اما مشکلات تولید و عرضه سیب‌زمینی گلستان به همینجا ختم نمی‌شود. تولید سیب زمینی بدون داشتن الگوی کشت باعث شده تا این محصول روی دست کشاورزان بماند آن ها نتوانند برای تولیدات خود بازاری داشته باشند. عضو هیئت‌مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی ایران و رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی گلستان دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: افت شدید قیمت سیب‌زمینی در حالی است که تنها ۳۵ درصد از کشت این محصول در گلستانی برداشت‌شده است.
رمضان مقصود لو بابیان اینکه در روزهای گذشته حدود ۴۰ هزار تن سیب‌زمینی از مزارع گلستان کشت‌شده و فصل برداشت تا پایان خردادماه ادامه دارد، افزود: تاکنون ۵۰۰ تن سیب‌زمینی به کارخانه‌های فرآوری ارسال‌شده و ۵۰۰ تن هم به کشورهای قزاقستان، ترکمنستان، افغانستان و عراق صادرشده است.
عضو هیئت‌مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی ایران با یادآوری اینکه هم‌اکنون بخش عمده محصول جمع‌آوری‌شده مازاد نیاز بازارهای داخلی کشور است، تصریح کرد: امسال ۲۰۰ میلیارد تومان مشوق‌های صادراتی برای سیب‌زمینی و لبنیاتی در نظر گرفته‌شده که این مشوق‌های به صادرکنندگانی داده می‌شود که سیب‌زمینی خود را به کشورهای همسایه صادر کنند.
وی به دیگر مشکلات اشاره کرد و ادامه داد: قیمت تمام‌شده سیب‌زمینی برای کشاورزان گلستانی ۶۰۰ تومان است که این روزها این محصول باقیمت ۳۵۰ تا ۴۰۰ تومان در بازار خریداری می‌شود.
وی اضافه کرد: عرضه زیاد و تقاضای کم، رعایت نکردن الگوی کشت و میزان پایین صادرات و رعایت نکردن بسته‌بندی و سورتینگ از علل کاهش قیمت این محصول است.
سطح کشت سیب‌زمینی گلستان باید مدیریت شود
مشکلات سیب زمینی کاران به همینجا محدود نمی شود و رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان درباره ابعاد دیگر این موضوع به خبرنگار مهر اظهار کرد: تولید زیاد و بدون برنامه سم است و باید سطح کشت سیب‌زمینی گلستان مدیریت شود.
رمضان بهرامی افزود: حرکت سینوسی در تولید و تجارت دغدغه ماست و سال گذشته سال بدی در تولید و تجارت سیب‌زمینی گلستان داشتیم.
به گفته وی، هنوز هویتی برای سیب‌زمینی‌کاران گلستان مشخص نشده باید به این قشر اطمینان خاطر داده و شناسنامهدار شدن آن‌ها در اولویت قرار گیرد.
قیمتهای سینوسی در سیب‌زمینی به سود کشاورز نبوده و به نفع مصرفکننده نیز تمام نمی‌شود
وی تصریح کرد: قیمتهای سینوسی در سیب‌زمینی به سود کشاورز نبوده و به نفع مصرفکننده نیز تمام نمی‌شود.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان یک‌بار دیگر بر لزوم مدیریت سطح کشت تأکید و خاطرنشان کرد: گندم به دلیل اینکه حمایت دولت را دارد با مشکلات زیادی مواجه نیست اما همچنان مشکلات زیادی بین کشاورزان و تجار و تقابل بین این دو گروه در تولید و تجارت سیب‌زمینی وجود دارد.
وی از صدور ۸۰۰ کارت بازرگانی در استان خبر داد و اضافه کرد: استان ۱۳۵ هزار بهرهبردار کشاورزی دارد و باید یک گروه فکری در کمیسیونهای بخش کشاورزی در اتاق بازرگانی پررنگ شود.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همچنین گفت: کشاورزان گلستانی روزبه‌روز ضعیفتر میشوند و هرروز بلایی جدید بر سر مرغ، سیب‌زمینی و مرکبات ما به وجود می‌آید که من نقش دولت را در این زمینه پررنگ نمی‌بینم بلکه معتقدم بخش خصوصی باید پوستاندازی کند تا مشکلات حل شود.
بهرامی از اعلام آمادگی اتاق بازرگانی برای هلدینگ در بخش سیب‌زمینی خبر داد و تصریح کرد: اتاق بازرگانی آمادگی دارد هلدینگ بخش سیب‌زمینی را ایجاد کند.
وی با اشاره به اینکه باید اخلاق در تولید رعایت شود، افزود: سبد غذایی نامتعادل شده است و اتاق بازرگانی لازم می‌داند دراین‌باره هشدار دهد.
وی با تأکید بر اینکه واسطه‌های سودجو باید از این صنعت حذف شوند، ادامه داد: ما پیشنهاد قرارداد دوجانبه بین کشاورز و تاجر راداریم و معتقدیم باید مطالعات در حوزه تجارت و صادرات و همچنین بسته‌بندی سیب‌زمینی صورت پذیرد.
بهرامی متذکر شد: در صورت برند سازی سیب‌زمینی استان‌ها می‌توانیم صادرات پایدار داشته باشیم و برای در دست داشتن بازار دائمی صادرات باید از صادر کردن محصول بی‌کیفیت جلوگیری کنیم.
تأکید بر قانونمند شدن الگوی کشت
مشکلات موجود در حوزه تولید، عرضه و تجارت سیب‌زمینی گلستان پای جهاد کشاورزی را نیز به این موضوع باز کرد و خبرنگار مهر در خصوص الگوی کشت و برنامه‌های این سازمان در تولید محصولات زراعی از مدیر زراعت جهاد کشاورزی گلستان پرسید. محمدرضا عباسی دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: امسال چهار هزار و ۳۲۰ هکتار کشت پائیزه و مکانیزاسیون سیب‌زمینی در استان گلستان انجام‌شده است.
وی از کاهش ۱۲.۵ درصدی سطح کشت سیب‌زمینی استان نسبت به سال گذشته خبر داد و افزود: هرچند سطح کشت سیب‌زمینی استان گلستان در مقایسه با سال گذشته ۱۲.۵ درصد کاهش داشته است اما پیشبینی می‌شود امسال نیز مانند پارسال ۱۲۰ هزار تن سیب‌زمینی در گلستان تولید شود.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی گلستان با یادآوری اینکه در صورت تحقق این میزان، تولید امسال نسبت به سال گذشته تغییر نداشته و برابر خواهد بود، بر لزوم برنامه مدون اقتصاد مقاومتی محصولات کشاورزی تأکید و تصریح کرد: سیب‌زمینی یکی از موارد تأمین‌کننده انرژی و امنیت غذایی است برای اینکه امنیت زایی فراهم شود باید تولید را سازمان‌دهی کرد.
وی ادامه داد: ما سیاست‌گذار در این حوزه هستیم و باید برنامه عملیاتی کشت، تولید، عمل‌آوری و صادرات را فراهم کنیم.
عباسی بابیان اینکه تنها ۳۰ درصد از تولید سیب‌زمینی استان در صنایع تبدیلی استفاده می‌شود و با سرانه کم‌مصرف این محصول نیازمند الگوی کشت متناسب با نیاز کشور و خارج کشور هستیم، اضافه کرد: چنانچه از تولیدکننده حمایتهای لازم صورت نگیرد در درازمدت برنامه‌ریزی خوبی نخواهیم داشت.
وی با اشاره به اینکه از کشاورزان در بخش مکانیزاسیون حمایت‌شده است، گفت: برای اجرای روشهای نوین آبیاری موظف هستیم که از این بخش حمایت کنیم زیرا هم‌اکنون اختلاف تولید درکشت دیم و آبی حدود ۷۰ درصد بوده و این‌یک چالش اساسی است.
وی بابیان اینکه آبیاری میکرو و تغذیه گیاهی راهگشایی برای پر کردن خلأ کشت محصولات کشاورزی است، افزود: صادرات باید سازمان‌دهی شود، صادرات نمیتواند به‌گونه‌ای باشد که هرکسی امروز تصمیم گرفت صادرات انجام دهد نسبت به این کار اقدام کند.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به اینکه گروه صادرکننده سیب‌زمینی باید تشکل داشته باشد، اظهار کرد: سیب‌زمینی باید با برند مشخص صادرات شود، باید در بازار تناوب عرضه داشته باشیم، اگر صادرکننده به‌صورت زنجیره به هم متصل نباشند و مدیریت نشود با مشکل مواجه خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه کیفیت، بسته‌بندی و برند سازی از اولویتهای بخش کشاورزی است، اضافه کرد: میزان تأمین و مباحث گمرکی باید در تشکل موردتوجه باشد، مسائل گمرکی باید در مبدأ انجام شود و زیرساخت‌ها باید فراهم شود.
عباسی بر لزوم تبلیغات برای افزایش سرانه مصرف تأکید کرد و گفت: در کنار محصولات گندم و برنج، سیب‌زمینی باید به‌عنوان یکی از ارقام تأمین انرژی در سبد تغذیه خانوار قرار گیرد.
وی همچنین تأکید کرد: الگوی کشت متناسب با نیاز کشور و خارج کشور باید مصوبه شده و در قالب قانون ضمانت اجرایی داشته باشد.
درواقع وضعیت کنونی کاشت، برداشت و تجارت سیب‌زمینی در گلستان از آگاهی مسئولان و کشاورزان نسبت به مشکلات حکایت دارد اما همچنان برنامه‌ریزی در تولید و ارائه الگوی مناسب کشت و ضمانت اجرای آن پای برنامه ریزان و مسئولان را بیش‌ازپیش به این قصه پر غصه باز می‌کند.