تک نرخی شدن ارز داروی اقتصاد ایران است

وی در این باره اعلام کرد: امسال قرار است سیاست ها و برنامه ریزی های مربوط به یکسان سازی نرخ ارز عملیاتی شود، در این مسیر اقداماتی تدریجی در دست انجام است تا بانک ها مجاب شوند که با ارز آزاد بتوانند عملیات ارزی انجام دهند. اکنون ممنوعیت های گذشته برای انجام عملیات ارزی برداشته شده و صادرکنندگان می توانند با اطمینان خاطر، ارزهای شان را به نظام بانکی عرضه کنند و در مقابل بانک ها هم می توانند از این ارزها برای گشایش اعتبار به منظور واردات محصولاتی که ارز آزاد دارند، استفاده کنند.

ولی الله سیف سال گذشته نیز چند بار وعده اجرای یکسان سازی نرخ ارز را داده بود، اما با ادامه دار شدن مذاکرات هسته ای و روند اجرای آن در عمل این وعده به سال 95 موکول شد و اکنون نیز رئیس کل بانک مرکزی امیدوار است در باقی مانده سال جاری بتواند این برنامه محوری را به اجرا بگذارد.

یکسان سازی چرا سال گذشته انجام نشد؟

تاخیر در اجرای این برنامه اصلاحی با وجود مزایای آن البته اجتناب ناپذیر بوده است. از یک سو به دلیل کاهش قیمت نفت بانک مرکزی از پشتوانه ارزی کافی برای اجرای این طرح برخوردار نبوده است. اهالی اقتصاد تاکید دارند که در هفته های ابتدایی اجرای طرح بازار ارز دچار عطش مضاعفی شده و در این دوره بانک مرکزی باید با اتکا به ارزهای ذخیره شده، نیاز بازار را پاسخگو باشد و آرامش را به بازار بازگرداند.

از سوی دیگر وجود روابط عادی با بازارهای جهانی و بانک های جهانی برای یکسان سازی ارز ضروری است. بانک مرکزی تا زمانی که این ارتباط به روال عادی خود بازنگردد نمی تواند نسبت به موفقیت برنامه یکسان سازی نرخ ارز امیدوار باشد.

در این راستا بانک مرکزی برنامه های فشرده ای را دنبال کرده و سفرهای دوره ای رییس کل بانک مرکزی گویای تلاش وی برای گشودن درهای بسته جهانی به اعتبار مفاد برجام است.

اما آیا در صورت عادی شدن روابط خارجی نظام بانکی ایران با بانک های خارجی، شرایط برای اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز آماده خواهد بود؟

بازیگران اصلی چه کسانی هستند

حمید سبحانی، کارشناس اقتصادی در گفت وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: بازار ارز با چند مانع مهم روبه رو است؛ بازیگران پیدا و پنهانی که در روند قیمت گذاری ارز در بازار نقش آفرینی می کنند. در کنار بانک مرکزی که با اتکا به ذخایر ارزی اش مهم ترین بازیگر بازار است، سرمایه های کلانی وجود دارند که در بازارهای موازی از جمله بازار طلا، سکه و ارز تاثیرات مهمی را می گذارند. این سرمایه ها در موقعیت مناسب در بازار سهام ورود می کنند.

وی افزود: این سرمایه های کلان دارای شناسنامه نیستند اگرچه ممکن است بانک مرکزی از برخی راه ها آنها را شناسایی کرده باشد. این سرمایه پشت سر صرافی های غیر مجاز و مواردی از این قبیل پنهان شده و روی بازار ارز تاثیر می گذارند. در تجربه نوسان شدید قیمت ارز در دولت پیش، صرافی های غیر مجاز با پول این افراد نقش بسیار مهمی در تلاطمات ارزی داشتند و با قیمت ها بازی می کردند.

در کنار این افراد بازیگران خرده پایی وجود دارند که ما به عنوان دلال بازار ارز می شناسیم. این عده بیشتر دنباله رو سرمایه های کلان هستند و به اصطلاح از روی دست آنها دیکته می نویسند.

بانک ها هم به میدان آمدند

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: علاوه بر این بانک ها هم با مجوز رسمی وارد بازار ارز شده اند و به صورت مستقیم اقدام به فروش ارز می کنند. فروش ارز توسط بانک ها در کنار بانک مرکزی وزن مرجع رسمی در بازار ارز را تقویت کرده است و می تواند با هماهنگی های صورت گرفته میان آنها شرایطی را رقم بزند که در موقع ضروری تاثیر دلالان و سفته بازان بر بازار کمرنگ شود.

سبحانی ادامه داد: بانک مرکزی تلاش خوبی برای ساماندهی صرافی های غیر مجاز انجام داد، اما متاسفانه برخی احکام صادره در مورد کفایت سرمایه متقاضیان دریافت مجوز رسمی صرافی، این تلاش ها را ناکام گذاشت.

وی افزود: اگر بانک مرکزی موفق شود نرخ ارز را به سوی یکسان شدن ببرد اتفاق مهمی برای اقتصاد رخ می دهد. در چنین شرایطی علاوه بر اینکه مفاسد ناشی از ارز چند نرخی از بین می رود، شرایط برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی هموارتر می شود و سرمایه گذاران می توانند به ارزیابی بهتری از اقتصاد کشور برسند. علاوه بر اینکه تولیدکنندگان قادر خواهند بود نمای قیمت آتی ارز را هم رصد کنند و تلاطمات ناگهانی این پیش بینی ها را تهدید نمی کند.

سبحانی در ادامه گفت: بورس در ایران بازار بالغی نیست و هنوز نتوانسته است نقش پررنگی را در این باره داشته باشد، اما با این حال راه اندازی بورس ارز قدم مثبتی است و می تواند با آزمون و خطا راه خود را پیدا کند./ فرصت امروز