به‌تازگی فتحی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، در واکنش به گرانی‌های اخیر کالاهای اساسی دلیل آن را متفاوت ارزیابی کرده است و علت را کاهش قدرت خرید مردم دانسته و به مفهوم «دسترسی به غذا» اشاره کرده است.
فتحی با جدا کردن دو مفهوم «عرضه کافی» و «دسترسی به غذا» اظهار کرد: «دسترسی به غذا را از دو منظر بررسی می‌کنند؛ یکی دسترسی فیزیکی که باید غذای مورد نیاز مردم به حدی باشد که تمامی آحاد جامعه به آن دسترسی داشته باشند؛ یعنی در واقع فراوانی غذا وجود داشته باشد که خوشبختانه هم در تولید داخل و هم در تأمین از طریق واردات به شکلی شده که ما الان در بازار چیزی کم و کسر نداریم و تمام کالاها به وفور در قفسه‌های فروشگاه‌ها وجود دارد.»
مردم توان خرید ندارند، کمبود کالا نداریم!
وی دسترسی اقتصادی را از جمله دیگر ابعاد مفهوم دسترسی به غذا عنوان کرد و افزود: «دسترسی اقتصادی به توان خرید مردم برمی‌گردد و توان خرید مردم باید به نوعی باشد که به غذایی که به فراوانی وجود دارد، دسترسی داشته باشند.»
فتحی با بیان اینکه قیمت غذا برای تولیدکننده باید به‌صرفه باشد و مصرف‌کننده نیز توان خرید آن را داشته باشد، گفت: «در اینجا قیمت تنها مولفه نیست؛ افزایش توان خرید مردم هم یک طرف قضیه است، یعنی درآمدها هم باید به شکلی باشد که آن غذایی که تولید شده را بتوانند تهیه کنند.»
قیمت بالای برخی از کالاهای اساسی در ایران
بنابراین گزارش، در مواقعی ممکن است کالا برای عرضه وجود داشته باشد اما به حدی گران باشد که از قدرت خرید مردم خارج شود. این را می‌توان به دو شکل تحلیل کرد:
1. عرضه به اندازه تقاضا نیست و این محصولات با قیمت بالاتر و غیرمتعارف به فروش می‌رسند.
2. کالا بر اساس هزینه‌های تولید با قیمت واقعی تولید می‌شود، اما همه مصرف‌کنندگان قدرت خرید آن را ندارند.
صحبت‌های معاون وزیر جهاد کشاورزی بیانگر آن است که کالا به اندازه کافی تولید شده، اما مردم توان کافی برای خرید این محصولات را ندارند؛ با این حال باید توجه داشت که اگر مشکل این باشد، وظیفه دولت است که با اختصاص یارانه و حمایت از تولید، قیمت‌ها را متناسب با قدرت خرید مردم حفظ کند.
باید توجه داشت که قیمت برخی از محصولات کشاورزی در ایران از سایر کشورها بالاتر است که در این باره به کالاهایی مانند برنج و گوشت می‌توان اشاره شد.
افزایش تولید؛ راه‌حل عبور از مشکلات تنظیم بازار
در صورتی که تولید و عرضه کالا در کشور بالا باشد، زمینه کاهش قیمت کالاهای اساسی فراهم می‌شود؛ اما در صحبت‌های فتحی، معاون وزیر جهاد کشاورزی، اشاره‌ای به این راهکار نشده و تنها دلیل گرانی‌ها در واقع کاهش قدرت خرید مردم عنوان شده است.
با این حال، تمام افزایش قیمت فعلی کالاهای اساسی ناشی از افزایش هزینه‌های تولید است و تغییرات قیمتی کنترل‌شده‌ای در بازار نداریم و با سودجویی‌های زیادی در نحوه قیمت‌گذاری کالای مصرفی مردم مواجه هستیم.