خرما با تولید سالانه حدود ۶۰۰ تن و زیتون با تولید سالانه ۲۵۰ تن از محصولات راهبردی شهرستان مرزی نهبندان محسوب می‌شود و کیفیت برخی ارقام خرمای این شهرستان به گونه‌ای است که توسط برخی نخل‌داران به خارج از کشور هم ارسال می‌شود.
با این وجود نبود سردخانه مناسب برای نگهداری و صنایع فرآوری و بسته‌بندی برای عرضه محصول با ارزش افزوده از مشکلات کشاورزان منطقه است که خبرنگار ایرنا در گفت و گو با مدیر جهاد کشاورزی نهبندان به واکاوی این موضوع پرداخته است.
علیرضا حیدرپور اظهار داشت: درخصوص چالش نبود سردخانه برای نگهداری خرما و زیتون پیگیری‌های زیادی برای جذب سرمایه‌گذار در سالیان گذشته انجام شده اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
وی گفت: با رایزنی و پیگیری‌هایی که از طریق بنیاد برکت انجام شده، قول همکاری برای ایجاد سردخانه‌های کوچک مقایس پنج و ۶ تنی به مجموعه ما داده شده و درخواست ما از بنیاد برکت و بنیاد علوی این است که با توجه به کم‌برخوردار بودن شهرستان نهبندان، در زمینه ایجاد سردخانه، بسته‌بندی و فرآوری محصولات خرما و زیتون ورود پیدا کنند.
مدیر جهاد کشاورزی نهبندان افزود: در صورت احداث یک سردخانه هزار تنی، مشکلات چندین ساله کشاورزان منطقه رفع خواهد شد و با توجه به نبود رغبت سرمایه‌گذاران برای ورود در این زمینه درخواست ما این است که نهادهای خدمات‌رسان و انقلابی وارد این عرصه شوند.
عرضه محصول زیر قیمت
وی گفت: به دلیل نبود سردخانه، برخی کشاورزان محصول خرما را ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان زیر قیمت تمام‌شده عرضه می‌کنند و از آنجایی که کشاورزان منطقه خرده‌مالک هستند، توان اقتصادی برای ایجاد سردخانه، بسته‌بندی و فرآوری محصول را ندارند.
حیدرپور در عین حال افزایش بهره‌وری و کیفیت محصول خرمای این شهرستان را ضروری دانست و افزود: در چند سال گذشته طرح حذف و جایگزینی نخیلات در نهبندان اجرایی شده و باغات قدیمی دارای ارقام محلی حذف و با ارقام جدید تجاری جایگزین شده که این اقدام، افزایش کیفیت و بهره‌وری محصول را در پی داشته است.
وی بیان کرد: اجرای این طرح نقش موثری در افزایش کیفیت و بهره‌برداری محصول داشته و درخواست ما این است که با برقراری اعتبارات ویژه در شهرستان ادامه یابد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهبندان گفت: ارقام محلی خرمای شهرستان هم کیفیت پایینی ندارد اما به دلیل نبود رسیدگی مطلوب حالت وحشی به خود گرفته و در برابر آفات ضعیف شده‌اند که گرده‌افشانی مطلوبی هم ندارند.
صادرات خرمای نهبندان به خارج از کشور
حیدرپور درخصوص نحوه فروش و بازاریابی خرما گفت: کیفیت برخی ارقام خرمای نهبندان به گونه‌ای است که توسط برخی نخل‌داران به خارج از کشور هم ارسال می‌شود و در مجموع کیفیت خرما در باغاتی که در گذشته اصلاح و احیا شده، مطلوب است.
وی کبکاب، زاهدی، مضافتی، ارقام محلی، خاره خوش و پرکو را از مهمترین ارقام خرمای نهبندان ذکر کرد و افزود: شهرستان نهبندان دومین تولیدکننده خرما در استان خراسان جنوبی است.
مدیر جهاد کشاورزی نهبندان با بیان اینکه برداشت خرما از نیمه مرداد شروع می‌شود و تا اوایل آبان ادامه دارد گفت: خرمای نهبندان بیشتر در داخل شهرستان و استان به مصرف می‌رسد البته به‌صورت محدود خارج از استان هم صادر می‌شود.
وی اظهار داشت: بیشتر نخلستان‌های منطقه در روستاهای «دهسلم»، «بندان» و «چاهداشی» است و ۳۵۰ بهره‌بردار در تولید این محصول فعالیت دارند.
حیدرپور افزود: سطح زیرکشت خرما در نهبندان ۳۶۵ هکتار است که از این مقدار ۲۵۰ هکتار بارور است و پیش‌بینی می‌شود در سال جاری از این سطح ۵۸۰ تن محصول برداشت شود.
وی گفت: در سال جاری برداشت خرما حدود ۲۰ درصد کاهش دارد که علت اصلی آن وقوع گرمای شدید و خشکیدگی خوشه در فصل تابستان است.
روغن زیتون با کیفیت اما فاقد برند
مدیر جهاد کشاورزی نهبندان در بخش دیگری از گفت و گو با خبرنگار ایرنا به مشکلات پیش‌روی محصول زیتون این شهرستان اشاره کرد و گفت: یکی از خلاء‌های موجود در حوزه پرورش زیتون، برندسازی برای روغن استحصال شده از آن همچنین فرآوری این محصول برای تولید زیتون شور و زیتون پرورده است.
وی بیان کرد: چالش ما درباره زیتون مانند خرما نبود سردخانه و فرآوری است که اگر این مشکلات رفع نشود شاید کم کم کشاورزان از چرخه اقتصادی این ۲ محصول مهم و راهبردی منطقه خارج شوند، البته در چند سال اخیر کشاورزان به دلیل برخی مشکلات بیشتر به سمت تولید محصول پنبه رفته‌اند.
حیدرپور افزود: چون در سال‌های گذشته کشاورزان روی ارقام محصول زیتون شناخت کافی نداشتند، گاهی ارقام متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب نشده، هرچند ارقامی هم متناسب با اقلیم شهرستان کشت شده است.
وی گفت: محصولی که براساس اقلیم منطقه کاشته شده، از کیفیت خوبی برخوردار است اما سایر ارقام کیفیت و بهره‌وری بالایی ندارند.
مدیر جهاد کشاورزی نهبندان اظهار داشت: آستان قدس رضوی در چند سال گذشته نسبت به کشت محصول زیتون در ۷۰ هکتار از اراضی این شهرستان همچنین اصلاح این درختان اقدام کرده و درختان باغات خود را جایگزین ارقام متناسب با اقلیم منطقه کرده است که خوشبختانه این طرح نتیجه مطلوبی در زمینه کیفیت و افزایش بهره‌وری داده است.
وی افزود: به دلیل جایگزینی و اصلاح درختان در مزرعه ۷۰ هکتاری آستان قدس رضوی، روغن زیتون نهبندان در کشور حرف برای گفتن دارد و دارای کیفیت مطلوبی است.
لزوم اصلاح باغات و الگوی کشت
حیدرپور گفت: درخواست ما از کشاورزان منطقه این است که باغات قدیمی خود را حذف و ارقام متناسب با اقیلم منطقه را جایگزین کنند تا کیفیت محصول و عملکرد تولید در سطح افزایش یابد.
وی عنوان کرد: سطح زیر کشت زیتون در شهرستان نهبندان ۳۳۰ هکتار است که ۱۵۵ هکتار بارور و ۱۷۵ هکتار غیر بارور است.
مدیر جهاد کشاورزی نهبندان افزود: با توجه شرایط اقلیمی شهرستان و سازگار بودن محصول زیتون با شرایط آب و هوای چند سالی است که باغات زیتون توسعه یافته و نهبندان مقام اول محصول زیتون را در استان خراسان جنوبی داراست.
وی تصریح کرد: اگر کاشت زیتون در شرایط علمی و طبق اصول کارشناسی باشد به صرفه اقتصادی است و خسارات کمتری به کشاورزان وارد می‌شود.
حیدرپور گفت: پیش‌بینی می‌شود در سال جاری ۲۵۰ تن زیتون از باغات منطقه برداشت شود که به دلیل بارندگی‌های خوب نسبت به سال گذشته رشد قابل توجهی دارد.
وی بیان کرد: در حوزه فرآوری نیز ۲ کارگاه روغن‌کشی با ظرفیت استحصال ۶۰۰ کیلوگرم در ساعت وجود دارد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهبندان با اشاره به اینکه ارقام عمده زیتون در این شهرستان زرد روغنی، کرونایکی، آربیکن، میشن و کنسروالیا است افزود: مناطق کاشت زیتون نیز چاهداشی، حیدرآباد و شوسف است.
وی گفت: محصول تولیدی شهرستان نهبندان علاوه بر مصرف در بازار داخل استان به استان‌های همجوار هم صادر می‌شود.
خراسان جنوبی ۱۱ شهرستان دارد و مرکز شهرستان نهبندان در ۲۰۰ کیلومتری جنوب بیرجند است.