کامبیز بازرگان در مراسمی که به مناسبت روز جهانی خاک برگزار شد با بیان اینکه ۹۵ درصد غذای مورد نیاز ما به طور مستقیم و غیرمستقیم از خاک تامین می‌شود، گفت: ۱۲ هزار سال است که مردم یاد گرفته‌اند مواد غذایی مورد نیاز خود و حیوانات اهلی را از خاک تامین کنند.
وی ادامه داد: از چهار رکن امنیت غذایی یعنی فراهمی، دسترسی، سلامت و پایداری سه رکن آن فراهمی، سلامت و پایداری به خاک وابسته است و در هر کشوری کمیت و کیفیت خاک موضوعی مهم و اثرگذار است.
رئیس انجمن علوم خاک ایران با اشاره به اینکه نباید اراضی کشاورزی را برای توسعه مسکن استفاده کرد، گفت: چرا اراضی کشاورزی به این راحتی به اراضی شهری تبدیل می‌شوند. باید قانون تسهیل مسکن اصلاح شود. اراضی قابل کشت نباید به این شکل توسعه داده شود و به مسکن اختصاص یابد باید به شدت از اراضی کشاورزی حفاظت کنیم و در سیاست‌های مدیریت اراضی تغییراتی ایجاد شود.
وی اضافه کرد: از ۱۵.۶ میلیون هکتار اراضی قابل کشت ۷۶ میلیون تن تولیدات گیاهی داریم. ۷۰ درصد خاک‌های کشور با کمبود فسفر مواجهند. بیش از ۳۰ درصد از خاک کشور کمبود پتاسیم دارند. بیش از ۴۰ درصد خاک کمبود آهن و روی دارند. به طور کل ۷۰ درصد از خاک کشور از نظر یک یا چند عنصر ضروری گیاه دچار کمبودند.
رئیس انجمن علوم خاک ایران با اشاره به اینکه بیش از آنچه که به خاک می‌دهیم برداشت می کنیم، تصریح کرد: بررسی وضعیت فعلی مدیریت خاک در اراضی کشاورزی گویای آن است که محدودیت کاربرد کودهای شیمیایی به دلیل گرانی قیمت، کاربرد کم مواد آلی، مدیریت نادرست بقایا و کم‌توجهی به کشاورزی حفاظتی و به موازات برداشت فزاینده محصول و کشت متراکم موجب تخریب خاک و از دست رفتن سلامت خاک شده است. کاهش حاصلخیزی بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی خاک به طور روشن فقر و باردهی خاک و به موازات آن ناتوانی خاک در کارکردهای زیست محیطی از جمله ذخیره کربن را در پی خواهد داشت.
وی در پایان گفت: باید هر چه سریع‌تر برای حفظ کاربری اراضی کشاورزی چاره‌ای بیندیشیم. توصیه می‌شود در تغییر رژیم غذایی آحاد جامعه به رژیم‌های مبتنی بر گیاه تلاش شود. همچنین بایستی مدیریت حاصلخیزی خاک‌ها را جدی بگیریم. از طرفی شور شدن خاک به عنوان یکی از دلایل کاهش حاصلخیزی و فرسایش خاک به عنوان یکی از عوامل هدررفت آن باید جدی گرفته شود همچنین توجه به آلودگی خاک نیز حائز اهمیت است.
فرسایش خاک نتیجه بی برنامگی است
همچنین محمدجواد عسکری نیز در مراسم روز جهانی خاک با بیان اینکه امنیت غذایی یکی از مباحث جدی جوامع بشری است، گفت: اگر بخواهیم محصولات سالمی تولید کنیم باید بسترها و زیرساخت‌های آن مهیا شود.
وی ادامه داد: یکی از مباحث جدی در خاک، حفاظت از آن است. اگر حفاظت خاک در دستور کار مراکز پژوهشی و تحقیقاتی قرار نگیرد آسیب جدی خواهد زد. نکته‌ای دیگر در بحث حفاظت از خاک طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری است. امروز اگر به خاطر بارش‌های موسمی خاک دچار فرسایش می‌شود دلیلش عدم برنامه ریزی در حوزه خاک است.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: حتما باید در راستای حفاظت از خاک طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری مورد توجه قرار گیرد و بارش‌ها به سفره‌های زیرزمینی هدایت و برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی نیز با میزان آب ورودی به آن برابر باشد.
به گفته وی به دلیل بهره برداری بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی خاکمان دچار مشکل شده است.
عسکری با بیان اینکه اگر به حفاظت خاک دقت نکنیم آسیب خواهیم دید، تصریح کرد: بهره‌برداری مطلوب، استفاده صحیح و به موقع از کودهای شیمیایی باید مورد توجه قرار گیرد. در برخی مواقع بدون برنامه عمل کردیم در حالی که باید بدانیم برای تولید یک سانت خاک حاصلخیز قرن‌ها زمان نیاز است
وی در ادامه افزود: در بودجه سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نگاهمان بر این بوده که ظرفیت‌های مالی در حوزه حفاظت از خاک تدبیر شود. امیدواریم بتوانیم در بودجه سال ۱۴۰۲ نیز اعتباراتی برای حفاظت از خاک در نظر بگیریم و تلاش‌های خود در این زمینه را خواهیم کرد.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در پایان گفت: باید با نقشه راه در بحث حفاظت از خاک حرکت کنیم و همه دستگاه‌های مرتبط باید در بحث حفاظت از خاک همکاری کنند.