سیب زمینی به عنوان یکی از پرمصرف ترین محصولات کشاورزی محسوب می شود که کشورهای بسیاری این محصول را کشت می کنند. به طوری که کشور چین به عنوان بزرگترین تولید کننده سالانه بیش از ۹۰ میلیون تن سیب زمینی تولید می کند. با این وجود چین تنها کشور آسیایی تولید کننده نامی در این بخش نیست و کشورهای هند و اوکراین نیز به عنوان تولید کننده های بزرگ سیب زمینی در این حوزه مطرح هستند.
چین، هند و اوکراین در جایگاه برترین تولید کننده های سیب زمینی
در واقع بر اساس جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی سازمان فائو در خصوص میزان تولید این محصول استراتژیک، نشان می دهد که در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ بیش از ۹۴ میلیون تن سیب زمینی در کشور چین تولید شده است. از سوی دیگر کشور هند با ۵۴ میلیون تن در جایگاه دوم و اوکراین نیز با تولید بیش از ۲۱ میلیون تن در جایگاه سوم تولید این محصول قرار دارد.
بر اساس این گزارش در بحث تولید سیب زمینی اگرچه ایران جزو ده کشور برتر قرار نمی گیرد اما به گفته مسئولان هر آنچه نیاز و مصرف داخل را تولید می کند و لذا در این حوزه خودکفا است.
به طوری که محمد رحیم نیازی عضو هیات مدیره انجمن سیب زمینی کشور در این خصوص به بازار می گوید: سالانه بیش از ۵ میلیون تن سیب زمینی در کشور تولید می شود که ضمن تامین بازار داخل می توان بخش مازاد آن را راهی بازارهای صادراتی کرد.
سخنگوی انجمنی سیب زمینی کشور: سیاست های ضعیف وزارت جهاد کشاورزی و تعلل یک هفته ای در اعمال رفع ممنوعیت صادرات، سیب زمینی کاران کشور را بیش از گذشته متضرر کرده است
با این وجود در پروسه صادرات محصول سیب زمینی طی ماه های اخیر موانعی ایجاد شده که این امر خود موجب ضرر و زیان کشاورزان گردیده است. نیازی در این خصوص می گوید: ما همیشه گفته ایم بازار صادرات را متوقف نکنید چون محدودیت صادرات نتیجه ای جز کاهش تولید در سال زراعی بعد ندارد؛ یعنی کشاورز نه توان دارد و نه تمایل دارد که تولید کند. از سوی دیگر با بحران آب مواجه هستیم و این خود عامل کاهش تولیدها است.
عملکرد ضعیف بخش توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی
اگرچه تولید سیب زمینی در کشور به میزان کافی هست و نیازهای بازار تامین می شود اما وزارت جهاد که صادرات این محصول را متوقف کرده خسارت عمده ای به کشاورزان ما وارد شده یعنی هزینه های تولید در نمی آید و این یعنی زیان دادن کشاورزان. از سوی دیگر با این اقدامات بازارهای صادراتی را نیز تقریبا از دست داده ایم.
سخنگوی انجمن سیب زمینی با انتقاد از عملکرد بخش توسعه بازارگانی وزارت جهاد می گوید: متاسفانه بخش توسعه بازرگانی وزارت جهاد خوب عمل نکرده است؛ یعنی بدون هماهنگی با بخش تولید و تشکل های کشاورزی، تصمیمی گرفته که برای بخش تولید و صادرات غیر قابل قبول است.
وی ادامه داد: متاسفانه وزارت خانه هیچ گاه تشکلها را در تصمیم گیری دخالت نمی دهند در حالی که می توانیم بازوی قدرتمندی برای حفظ منافع ملی کشور و کشاورزان باشیم.
این مقام مسئول همچنین اظهار داشت: نکته قابل تامل اینکه یک هفته است قرار است منع صادرات رفع شود و با وجود اینکه سیستم اداری کشور و وزارتخانه هوشمند است اما هنوز اقدامی در راستای این رفع محدودیت اعمال نشده است! این در حالی است که تاخیر یک هفته ای در اعمال لغو ممنوعیت صادراتی ضرر و زیانی قابل توجه بر کشاورزان تحمیل کرده است که نشات گرفته از سیاست های ضعیف وزارت جهاد کشاورزی است.
ایران؛ دهمین صادر کننده سیب زمینی
گفتنی است بر اساس جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی سازمان فائو در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ در حوزه صادرات سیب زمینی ایران در جایگاه دهم دنیا جای دارد. به عبارت دیگر بر اساس این گزارش در مدت نامبرده بیش از ۳۵۰ هزار تن محصول سیب زمینی راهی بازارهای صادرات کرده است و به این ترتیب دهمین صادر کننده محسوب می شود.
فائو: در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ایران بیش از ۳۵۰ هزار تن سیب زمینی راهی بازارهای صادراتی کرده و در جایگاه دهم جهانی صادرات این محصول قرار دارد
از سوی دیگر داده های آماری سازمان فائو حاکی از این است که در بخش صادرات سیب زمینی فرانسه در رتبه اول قرار دارد. به طوری که در مدت نامبرده بیش از ۲میلیون و ۴۰۰ هزار تن از این محصول را به دیگر کشورها ارسال کرده است.
همچنین کشور هلند با صادرات بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن و آلمان با حدود ۲ میلیون تن در جایگاه دوم و سوم صادرات سیب زمینی قرار دارند.
از سوی دیگر فائو می گوید: بعد از این سه کشور برتر کشورهای «بلژیک با صادرات ۸۰۰ هزار تن، ایالات متحده با حدود ۶۰۰ هزار تن، مصر با ۵۰۰ هزار تن، کانادا با بیش از ۴۹۰ هزار تن، پاکستان با ۴۳۰ هزار تن، چین با ۳۸۰ هزار تن، و ایران با ۳۵۰ هزار تن» در جایگاه چهارم تا دهم صادرات این محصول جای دارند. این در حالی است که بعد از ایران نیز کشورهای «هند، اسپانیا، ترکیه، بلاروس، بریتانیا، قزاقستان، آفریقای جنوبی، روسیه و دانمارک» جای دارند.
از سوی دیگر در بحث واردات محصول سیب زمینی نیز در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ کشور بلژیک بیشترین حجم واردات را داشته به طوری که داده های فائو نشان می دهد بیش از ۳میلیون تن واردات توسط این کشور به ثبت رسیده است. همچنین کشور هلند با واردات یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن در جایگاه دوم واردات و اسپانیا با حدود ۹۰۰ هزار تن در رتبه سوم جای دارد.
از سوی دیگر کشورهای «ازبکستان، ایتالیا، آلمان، روسیه، ایالات متحده، عراق، پرتغال، فرانسه، نپال، کانادا، امارات و مالزی» در رتبه چهارم تا پانزدهم واردات سیب زمینی قرار دارند.