استان کرمان دارای ظرفیتهای قابل توجه در زمینه تولید انواع محصولات کشاورزی است و حداقل در تولید ۱۰ محصول کرمان رتبه نخست تا سوم کشور را در اختیار دارد که می توان به تولید پسته، خرما، مرکبات، گردو، انوع محصولات جالیزی و گلخانه ای و سیفی جان اشاره کرد اما در همین استان میزان متوسط بارندگی بلند مدت مدتهاست به حد طبیعی و نرمال خود نزدیک هم نشده است.
خشکسالی و کمبود آب مشکلات زیادی برای کشاورزان ایجاد کرده است و موجب کاهش سطح زیر کشت، خسارتهای قابل توجه و کمبود تولید محصول و شیوع آفات گوناگون شده است در این شرایط اما به نظر می رسد که باید فکری به حال تغییر الگوی کشت در کرمان کرد، کاری که این روزها کمتر به صورت وسیع در کرمان شاهد آن هستیم.
۹۰ درصد از آب استحصالی در کرمان همچنان در بخش کشاورزی استفاده می شود و آبیاری سنتی و خرده مالی در زمینهای کشاورزی مشکلی جدی در بخش کشاورزی استان کرمان محسوب می شود.
هر چند وعده هایی در راستای تغییر الگوی کشت و همچنین کشت محصولات مقاوم در مقابل خشکسالی و گرما در کرمان داده می شد اما عملا اگر نگاهی به کشت عمومی کشاورزی در کرمان بیندازید نحوه کشت، آبیاری و تولید محصول در برخی از مناطق از جمله مناطق دور افتاده و دچار خشکسالی در کرمان تغییرات عمده ای نکرده است.
کرمان نیازمند تغییر الگوی کشت
طی سالهای اخیر اما سعی شده کشاورزان حداقل به صورت جزیره ای و پروژه ای به سمت تولیدات جایگزین سوق داده شوند که می توان به کشت کلزا و همچنین کینوا اشاره کرد.
کشت غله کینوا در جنوب کرمان شاید بتواند یکی از راهکارهای گذر از تولیدات غیر اقتصادی و پر مصرف در بخش آب و در نهایت تولیدات محصولات استراتژیک باشد.
بازار مصرف مناسب و قیمت به صرفه این محصول باعث شده است بخشی از کشاورزان به سمت کشت این محصول گرایش پیدا کنند و اکنون با ۱۰۰ هکتار سطح زیر کشت، استان کرمان مقام اول تولید و سطح زیر کشت این محصول را در کشور به خود اختصاص داده است.
مدیریت زراعت سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان بیان کرد: کینوا یکی از غلات مرغوب و دارای ارزش غذایی بالا است که در صنایع غذایی کارکرد قابل توجه دارد و بازار خارجی و داخلی بسیار خوبی را نیز داراست.
محمد رجایی افزود: استان کرمان هم اکنون بیشترین سطح زیر کشت این محصول را دارد و چهار رقم گوناگون این محصول در استان کرمان در حال تولید است و قطب تولید کینوا نیز در کرمان شهر راین است که در اطراف این شهر کشت این غله آغاز شده است.
وی عنوان کرد: فقط در این منطقه ۸۵ هکتار مزارعه به کشت کینوا اختصاص یافته است و بخش زیادی از بازار مصرف داخلی را تامین می کند.
کینوا خاویار گیاهی است
وی افزود: از این غله به عنوان خاویار گیاهی یاد می شود، یکی از گیاهان مقاوم به خشکی و شوری است و هدر رفت این محصول بسیار اندک است و ریزش بسیار کمی ریزش دارد.
رجایی ادامه داد: کشت قراردادی داریم و محصول تولید شده را از کشاورز خریداری می کنیم.
وی به نیاز آبی کم، تولید به صرفه، ارزش بالای اقتصادی و کاهش هزینه های برداشت این محصول اشاره کرد و گفت: در مقایسه با سایر غلات از مهمترین مزیت های این ماده، ارزش غذایی است که به شدت مورد توجه قرار گرفته است.
وی گفت: در کل کشور هم اکنون ۳۰۰ هکتار از این محصول کشت می شود که در کرمان به تنهایی ۱۰۰ هکتار زیر کشت رفته است.
محمد احمدی یکی از کشاورزان راینی است ، اظهار کرد: سال اول ۲ کیلو کاشتیم و ۴۰۰ کیلو برداشت کردیم این محصول همچنین بازار بسیار خوبی دارد. به همین دلیل رغبت کشاورزان برای کشت بیشتر شده است.
این کشاورزی بیان کرد: قبلا به صورت سنتی ارزن و چغندر می کاشتیم که آب زیادی نیاز داشت اما کینوا فقط پنج مورد آبیاری نیاز دارد و حتی در تابستان نیز امکان کشت وجود دارد.
صرفه بالای کشت کینوا
وی افزود: بذر در اختیار کشاورز قرار می گیرد و مسئولان نیز حمایت لازم را از کشاورز انجام می دهند و به صورت جدی می توانم بگویم که به صرفه ترین محصولی که طی سالهای اخیر در منطقه کشت شده کینوا است که در کنار سودی که مصرف کننده می رساند به کشاورز نیز ارزش افزوده مطلوبی را می دهند.
احمد کسمایی دیگر کشاورز کرمانی است ، گفت: خوشبختانه این محصول بسیار کم آب است و حتی در طول تابستان با چهار بار آبیاری به ثمر می رسد و در زمین های شور نیز قابل کشت است.
وی ادامه داد: پیش از این محصولی کشت می کردیم که حتی در بازار استان کرمان نیز با مشکل فروش می رفت و ارزش اقتصادی نیز نداشت اما کینوا در کشور و خارج از کشور دارای مشتری است و حتی دولت آن را خریداری می کند و بدون دغدغه به کشت و تلاش برای توسعه کشت مشغول هستیم.
هر چند روند تغییر الگوی کشت در کرمان بسیار کند پیش می رود اما این تغییرات راهی است که استان کرمان باید آن را شروع کند و با سرعت بالا در راستای مدیریت منابع آبی و همچنین حمایت از کشاورزان انجام دهد.
کم توجهی مدیریت کلان استان کرمان به تغییرات عمده در کشت محصولات کشاورزی طی سالهای اخیر مشکلی است که باید هر چه زودتر با برنامه ریزی و اجرای طرح های کوتاه مدت جبران شود تا این استان از بحران خشکسالی عبور کند.