تأمین امنیت غذایی هنگامی تضمین شده است که تولید با برنامه باشد. پیش‌بود تولید و عرضه مازاد نیاز داخل در بازار نه تنها به معنی تأمین امنیت غذایی نبوده که خود تهدیدی پنهان است و عوارض آن در آینده‌ای نه چندان دور برملا می‌شود.
ایران کشور دارای ۴ فصل بوده که در هر فصل محصولات کشاورزی خود را دارد. اما پرسش این است که در تولید چقدر برنامه‌ریزی وجود دارد؟ در حالی که وزارت جهاد کشاورزی اصرار دارد محصولی مانند هندوانه آب بر نیست (نیاز خالص آبیاری هندوانه حداقل ۳۲۰۰ و حداکثر ۶۱۷۰ متر مکعب در هکتار است) استناد به میزان آب مصرفی گندم می‌شود (برای کشت هر هکتار از زمان کاشت تا برداشت، تقریباً ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ متر مکعب، منابع آبی نیاز است) در حالی که باید پرسید تولید هندوانه در مقابل گندم چقدر ضرورت دارد؛ ضمن اینکه کشور همیشه با مازاد تولید هندوانه رو به رو بوده از این رو جز ارزان‌ترین محصولات در بازار محسوب می‌شود. امسال هر کیلو هندوانه بین ۶ تا ۱۲ هزار تومان متغیر بود. در ادامه مازاد تولید به کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه صادر می‌شود در حالی که به گفته کارشناسان صادرات آب مصرفی آن درآمد ارزی بیشتری نصیب کشور می‌کند.
اما و اگرهای تولید پایدار
مصطفی دارایی نژاد، رییس اتحادیه بارفروشان تهران با بیان اینکه پس از شب یلدا بار مصرفی بازار داخل کاهش می‌یابد به مهر گفت: مازاد تولید طی قراردادی به ترکیه صادر خواهد شد.
وی افزود: هندوانه محصولی آب بر بوده به طوری که اگر آب مصرفی آن صادر شود ۱۰ برابر درآمد این محصول، ارز نصیب کشور می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: خشکسالی کشور را تهدید می‌کند و ضرورت دارد تا به سوی کشت فرا سرزمینی حرکت کنیم. ۷۰ درصد آب چاه‌های زیرزمینی برای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تا ۵ سال آینده خشکسالی را سراسری می‌کند.
این کارشناس حوزه بازار محصولات کشاورزی ادامه داد: در حوزه کشت فرا سرزمینی وزرای جهاد کشاورزی در شعار باقی مانده‌اند در حالی که کشورهایی مانند افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان و آفریقا منابع آبی خوبی در اختیار دارند و می‌توانیم با قرارداد کشت فرا سرزمینی را در همکاری با این کشورها عملیاتی کنیم.
دارایی نژاد گفت: بیش از ۲ دهه است روی این موضوع تاکید داریم و عنوان کرده‌ایم باید کشت جایگزین برای محصولات آب بر برنامه‌ریزی شود اما متولی این امر فقط شعار می‌دهد.
به گفته رییس اتحادیه بارفروشان تهران اگر این روند در کشت محصولات آب بر ادامه داشته باشد در کمتر از یک دهه باید واردکننده هر یک از محصولات کشاورزی مورد نیاز بازار داخل باشیم که این تهدیدی جدی برای تأمین امنیت غذایی است.
پیشنهاد کشت موز و آووکادو در کشور
دارایی نژاد پیشنهاد کرد، دولت بذر، کود و سم رایگان در اختیار کشاورزان قرار دهد و در قبال صادرات محصولات ۱۵ درصد عوارض دریافت کند؛ رویه‌ای که کشورهای ترکیه، چین، استرالیا و… دارند.
وی تصریح کرد: به این ترتیب با درخواست بهره‌وری از کشاورزان می‌توان به سوی محصولات کم آب‌بر رفته و محصولاتی کشت شود که تأمین کننده امنیت غذایی پایدار در کشور باشد.
این کارشناس حوزه بازار محصولات کشاورزی در ادامه به ضرورت سرمایه گذاری برای تولید محصولاتی مانند موز در کشور اشاره کرد و گفت: سالانه بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون دلار برای واردات موز، ارز از کشور خارج می‌شود که می‌توان با کشت آن از خروج ارز جلوگیری کرد. همچنین امکان کشت آووکادو در کشور وجود دارد؛ چرا با برنامه‌ریزی به سوی کشت این محصولات حرکت نمی‌کنیم؟
رییس اتحادیه بارفروشان تهران اظهار کرد: هندوستان کشت موز را ۵ سال پیش آغاز کرد و امروز دومین کشور تولیدکننده موز جهان است. پاکستان هم روزانه ۲ هزار تن موز صادر می‌کند که در آینده‌ای نه چندان دور یکی از رقبای هندوستان خواهد شد.
وی با اشاره به قیمت این میوه وارداتی عنوان کرد: در حال حاضر هر کیلو موز پاکستانی در میدان بارفروشان تهران ۳۵، هند ۵۵ و اکوادور ۷۰ هزار تومان است.
دارایی نژاد تاکید کرد: اگر با برنامه در حوزه محصولات کشاورزی صادرات داشته باشیم حدود نیمی از درآمد نفت را نصیب کشور می‌کند.