مصوبه الگوی کشت در سال زراعی ۱۴۰۲_۱۴۰۱ بعد از گذشت ۵۰ سال به استان ها ابلاغ شد تا با اجرای آن مشکلات بخش کشاورزی یکی پس از دیگری مرتفع شود، امسال برای دومین سال متوالی این مصوبه در راستای تامین امنیت غذایی، خودکفایی محصولات اساسی و تنظیم بازار اجرا شد. هرچند براساس بند الف ماده ۳۳ برنامه هفتم، نمایندگان مجلس وزارت جهاد را مکلف کردند تا الگوی کشت محصولات کشاورزی را هر ساله تهیه و تا سه ماه قبل از شروع سال زراعی در هر حوزه آبخیز و دشت تعیین کنند.
با توجه به آنکه مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی، همه ساله مشکلات متعددی را برای بخش کشاورزی ایجاد کرده است، از این رو انتظار می رود تمامی دستگاه ها برای اجرای این مصوبه پای کار آیند و اعتبارات لازم را به این مصوبه تخصیص دهند. بسیاری از کارشناسان اذعان می کنند که به رغم گذشت چند دهه از تصویب مصوبه الگوی کشت، اما هنوز برنامه ریزی دقیق و جامع برای اجرای این مصوبه نشده که کماکان بی توجهی مسئولان وزارت جهاد به اجرای این مصوبه اثر خود را بر بازار گذاشته است.
خط مقدم اجرای مصوبه الگوی کشت، کشاورزان هستند
رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: با اجرای مصوبه الگوی کشت در بخش کشاورزی شاهد کمبود و مازاد تولید و مشکلات تنظیم بازار نخواهیم بود به طوریکه یکسال محصولات صیفی و جالیزی کاهش و سال بعد افزایش یابد. اگر وزارت جهاد آمار دقیق تولید و مصرف را بدرستی اعلام کند به طوریکه برمبنای نیاز بازار داخل و صادرات این امر صورت بگیرد تا در بازار داخل یک شبه دچار کمبود نشویم که وزارت جهاد به منظور تنظیم بازار، یک شبه تعرفه اعمال کند.
نورانی ادامه داد: با اعلام ممنوعیت صادرات، صادرکنندگان به یکباره ناگریز به توقف قرارداد هستند که این امر خواه ناخواه صادرات را متشنج می کند، براین اساس باید برمبنای آمار تولید و مصرف صحیح باشد تا بتوان برنامه ریزی دقیقی داشت. بیش از یک دهه است که برنامه الگوی کشت مطرح شده، اما اجرا نشده است. هم اکنون برای اجرای مصوبه الگوی کشت دیر نیست و همواره از خط مقدم این کار که تولیدکنندگان هستند، باید حمایت شود تا تولیدبه گونه ای نباشد کشاورزان از حیث مازاد تولید دچار خسران شوند.
بعد از جنگ روسیه و اوکراین بحث امنیت غذایی جایگاه ویژه ای پیدا کرد که دستیابی به این امر مهم و افزایش ضریب خوداتکایی تنها با اجرای مصوبه الگوی کشت دست یافتنی است، از این رو مسئولان باید اعتبارات لازم را به این مصوبه تخصیص دهند.
اجرای مصوبه الگوی کشت نیازمند حمایت تمامی دستگاه هاست
در ادامه مجتبی شادلو نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران گفت: با توجه به تنوع و اقلیم ۴ فصل، جای تاسف است که همه ساله با مازاد یا کاهش تولید و نوسانات مقطعی قیمت روبرو باشیم. اگرچه وزارت جهاد با اجرای مصوبه الگوی کشت موافق است، اما ابلاغیه قطعی و نظارتی دال براین انجام نشده است.
شادلو با بیان اینکه اجرای مصوبه الگوی کشت فراوزارتخانه ای است، افزود: با اجرای مصوبه الگوی کشت دیگر شاهد تولید محصولات کشاورزی برحسب سلیقه تولیدکنندگان و شرایط بازار نیستیم که در نهایت یکسال با مازاد و سال بعد با کمبود تولید و مشکلات تنظیم بازار روبرو شویم. با اجرای مصوبه الگوی کشت دیگر شرایط تولید به گونه ای نیست که با مازاد بر نیاز بازار داخل و صادرات روبرو شویم که در نهایت محصول تولیدی تبدیل به ضایعات و هدررفت شود و کار به جایی برسد که تولیدکننده متحمل زیان شود. برای اجرای مصوبه الگوی کشت تمامی دستگاه ها باید پای کار بیایند تا در تولید محصولات به تعادل برسیم و به طور کلی اگر اعتبارات اجرای این مصوبه را مقطعی فکر کنیم، هزینه است، اما در ادامه جبران می شود. در بحث اجرای مصوبه الگوی کشت تمامی دستگاه ها باید پای کار بیایند تا تولیدکنندگان دغدغه فروش نداشته باشند و تعادل بخشی برای تولید حفظ شود.
اجرای مصوبه الگوی کشت نیازمند سالانه ۳۰ همت اعتبار
عطااللّه هاشمی، عضو شورای هماهنگی تشکل‌های بخش کشاورزی گفت: کشت قراردادی و اجرای مصوبه الگوی کشت یک طرح فراقوه ای و فراوزارتخانه ای است که تمامی دستگاه ها باید پای کار بیایند. اگر الزامات اجرای مصوبه الگوی کشت و کشت قراردادی فراهم نشود، قوه مجریه، قوه مقننه و قضاییه باید به کمک وزارت جهاد آمده و همه دست به دست هم دهند.
هاشمی با تاکید بر فراهم شدن اعتبارات لازم برای اجرای کشت قراردادی و مصوبه الگوی کشت افزود: یکی از الزامات کشت قراردادی تامین کود، بذر و بیمه اعتباری است که در صورت حمایت و تامین اعتبارات کشت قراردادی اجرا می‌شود. اگر سالانه ۳۰ همت اعتبار به اجرای مصوبه الگوی کشت تخصیص یابد، این مصوبه اجرا می شود. اجرای کشت قراردادی علاوه بر تامین کود، بذر و بیمه سالانه به ۲۰ تا ۲۵ همت اعتبار نیاز دارد.
با توجه به آنکه همه ساله مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی در ایجاد تنش بازار نقش اساسی را ایفا می کند، از این رو انتظار می رود با تامین زیرساخت های لازم مصوبه الگوی کشت به طور کامل اجرا شود تا دیگر شاهد نابه سامانی های بازار و قیمت نباشیم.