محصولات صیفی و سبزی بالاخص پیاز دارای نوسانات تولید سالانه است، به طوری که در برخی از فصول تولید پیاز در کشور با مازاد و در برخی دیگر با کمبود مواجه است و این امر متعاقباً نوسانات قیمتی را به همراه دارد، در این بین وزارت جهاد کشاورزی همواره با اعمال سیاست‌های کنترل در مبادی تولید و خارج از مبادی تولید به دنبال تنظیم‌گری بازار محصول فوق‌الذکر بوده است.
بنابراین گزارش، مقایسه تجربیات وزارت جهاد کشاورزی در کنترل بازار محصول پیاز در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ می‌تواند رهنمود بسیار ارزشمندی برای سال‌های آتی باشد.
مطابق آمار معاونت زراعت، تولید پیاز در ماه‌های آبان، آذر و دی همواره با کمترین میزان برداشت روبه‌روست که این امر افزایش قیمت محصول پیاز در آن برهه زمانی را به همراه دارد.
این گزارش می‌افزاید: در سال ۱۴۰۱، به دلیل کمبود عرضه پیاز و متعاقب آن افزایش قیمت در ماه‌های آذر، دی و بهمن، دولت با سیاست‌های اعمال عوارض صادراتی ۵۰، ۱۰۰ و ۱۸۰ درصد به ترتیب در روزهای ۲۲ آذر، ۱۷ دی و ۱۶ بهمن سعی در کنترل قیمت این کالا داشت، اما این سیاست‌ها به دلیل عدم اعمال در زمان مناسب، نه‌تنها به کاهش قیمت پیاز کمکی نکرد، بلکه در راستای تأمین مکفی این کالا هزینه واردات پیاز نیز به کشور تحمیل شد.
وزارت متبوع در سال جاری با رصد مستمر و جلسات متعدد با کارشناسان و معاونت‌های تخصصی مرتبط سعی کرد از تکرار تجربه تلخ سال گذشته جلوگیری کند، در این راستا با توجه به تراز مصرف - تولید و تعیین زمان فرو چاله تولید، با اعمال عوارض صادراتی ۱۰۰، ۴۰ و ۱۰ درصد در روزهای ۲۲ آذر، ۲۵ دی و ۵ بهمن سال جاری به کنترل موجودی و عرضه مکفی پیاز در داخل کشور دست زد و بدین ترتیب قیمت پیاز را کنترل کرد.
اثرات اعمال به موقع و مناسب این سیاست نه‌تنها به کنترل قیمت پیاز منجر شد، بلکه دولت را به صادرات مازاد پیاز و حذف کامل عوارض صادراتی ترغیب کرد.
مقایسه برآیند اعمال سیاست‌های عوارض صادراتی بر قیمت خرده‌فروشی پیاز در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نشان می‌دهد، با اعمال سیاست تجاری در دی ماه سال ۱۴۰۱، قیمت خرده‌فروشی پیاز افزایش یافت که بیانگر رشد ۲۰ درصدی قیمت است. این در حالی است که با اعمال سیاست تجاری پیاز در سال ۱۴۰۲، قیمت پیاز به میزان ۳ درصد کاهش یافت، به طور کلی مقایسه قیمت خرده‌فروشی پیاز در دی ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل بیانگر کاهش ۲۰ درصدی قیمت است که اثر اعمال صحیح و به موقع سیاست کنترل‌گری وزارت متبوع را نشان می‌دهد.
در مقایسه صادرات پیاز در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز، میزان صادرات در دی ماه ۱۴۰۲ بعد از اعمال عوارض صادرات ۹ هزار تن و در سال ۱۴۰۱ به میزان ۸ هزار تن است و نکته قابل توجه آن است که با اعمال سیاست صحیح عوارض صادراتی میزان صادرات در بهمن ماه ۱۴۰۲ افزایش یافته که نه‌تنها توانسته به کنترل قیمت پیاز داخل کمک کند، بلکه درآمد ارزی برای دولت نیز به همراه داشته است.