خودکفایی برنج به عنوان دومین کالای کشاورزی پرمصرف و استراتژیک کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است به طوریکه در برنامه هفتم برنج جزو ۵ محصولی است که خودکفایی آن در دستور کار وزارت جهاد قرار دارد.
بنابر آمار با احتساب جمعیت کشور و میزان ذخایر، سالانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج مورد نیاز کشور است که سال گذشته میزان تولید با نیاز ۷۰۰ هزار تن اختلاف داشت که طبق گفته کارشناسان با افزایش عملکرد در واحد سطح به سهولت می توان این میزان را در داخل تامین کرد.
طبق گفته نیکبخت وزیر جهاد، خودکفایی ۱۰۰ درصدی پنج محصول اساسی شامل گندم، برنج، جو، پنبه و شکر در بحث تامین امنیت غذایی کشور، در اولویت برنامه های وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی جدید ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲ قرار گرفته است.
حال انتظار می رود با افزایش عملکرد در واحد سطح و توسعه کشت ارقام پرمحصول به جای ارقام محلی و مدیریت واردات بتوان کشاورزان را به امر تولید ترغیب کرد تا دیگر نیازی به واردات برای کسری نیاز داخل نداشته باشیم.
مصرف سالانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج در کشور
سهراب سهرابی مجری طرح خودکفایی برنج گفت: بنابر آمار سال گذشته سطح زیرکشت برنج در ۱۹ استان کشور ۷۷۰ هزار هکتار بود که از این سطح ۴.۲ میلیون تن شلتوک تولید می شود که پس از فرآوری ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن برنج سفید بدست آمد.
به گفته او، براساس سرانه مصرف ۳۵ کیلو به ازای هرنفر ایرانی و جمعیت مهاجرین، سالانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزارتن برنج مورد نیاز است که با احتساب تولید داخل، مابقی نیاز از محل واردات باید تامین شود.
سهرابی با اشاره به راهکارهای خودکفایی برنج افزود: با توجه به محدودیت منابع آبی نه تنها برنامه افزایش سطح زیرکشت برنج در دستور کار نیست، بلکه سطح زیرکشت در استان های غیرشمالی کاهش می یابد و تنها از طریق افزایش عملکرد در واحد سطح و بهره وری تولید بدنبال خودکفایی هستیم.
مجری طرح خودکفایی برنج ادامه داد: با بکارگیری اقدامات فنی شامل توسعه ارقام پرمحصول، مدیریت تغذیه، اصلاح سیستم ها و یکپارچه سازی اراضی شالی، مدیریت آفات و علف های هرز، اصلاح ساختار کارخانه های شالیکوبی و افزایش بذور اصلاح شده بدنبال ارتقای تولید در واحد سطح هستیم.
او با تاکید بر کاهش سرانه مصرف برنج گفت: با توجه به شرایط اقلیمی کشور، سرانه مصرف برنج در کشور بالاست که بنابر ابلاغ سند امنیت غذایی رئیس جمهور باید کاهش یابد.
بنابر آمارهای اعلامی وزارت جهاد سطح کنونی خوداتکایی کشور در محصول برنج ۷۰ درصد است که با بکارگیری اقدامات فنی و استفاده از بذور اصلاح شده می توان به خودکفایی ۱۰۰ درصدی دست یافت.
واردات بی رویه برنج در تضاد با سیاست خودکفایی
قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: اقلیم کشور به گونه ای است که پتانسیل خودکفایی برنج در کشور وجود دارد، اما متاسفانه واردات بی رویه برنج به بهانه تنظیم بازار منجر به شکست این سیاست شده است.
به گفته او، بنابر آمار امسال ۲ میلیون و ۲۰۰ تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزارتن برنج در کشور تولید شده که با احتساب مصرف سالانه ۳ میلیون تنی، حداکثر نیاز واردات ۷۰۰ هزارتن خواهد بود.
پیشه ور با بیان اینکه پتانسیل خودکفایی برنج در داخل وجود دارد، گفت: بنابر سیاست وزارت جهاد مبنی بر خودکفایی ۵ محصول اساسی، برنج دومین محصول استراتژیک محسوب می‌شود که پتانسیل خوداتکایی ۹۰ تا ۹۵ درصدی و یا حتی ۱۰۰ درصدی و بی نیازی از واردات با افزایش عملکرد در واحد سطح بدون بالابردن سطح زیرکشت وجود دارد.
رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: با توزیع بذر مناسب در بین کشاورزان و افزایش عملکرد در واحد سطح تا ۴ تن در هکتار، امکان رسیدن به خودکفایی بدون افزایش سطح زیرکشت وجود دارد.
با توجه به پتانسیل اراضی شمال، امکان رسیدن به خودکفایی برنج با اجرای سیاست زهکشی شالیزارها، استفاده از ارقام پربازده و بذور هیبرید شدنی است که امید می رود مسئولان با جلوگیری از واردات بی رویه و حمایت از تولید داخل، کشاورزان را بیش از پیش به امر تولید ترغیب کنند.