اهمیت صنایع غذایی بر کسی پوشیده نیست و از جمله صنایع حساس و تعیین‌کننده آینده یک کشور محسوب می‌شود، چرا که رشد یک کشور علاوه بر تربیت نیروهای انسانی مهاربه مواد غذایی سالم و سرشار از ویتامین‌ها نیاز دارد. بر این اساس، محصولات غذایی به دلیل برخورداری از ظرفیت‌های بالقوه و عدم وابستگی به واردات در کشورمان از مزیت نسبی خوبی برخوردار هستند.
از سوی دیگر صنعت محصولات غذایی از صنایع غیر ادواری هستند؛ به این معنا که در همه فصول سال و در وضعیت‌های اقتصادی مختلف، تقاضا برای محصولات این صنعت به طور دائم وجود دارد. صنایع غذایی تقریبا 3 درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تولید میکنند.
در اکثر دنیا صنعت غذا از مالیات معاف است اما در کشور ما این امر صورت نمیپذیرد، به عنوان مثال محصول سیب وقتی بر روی درخت است معاف از مالیات است ولی وقتی در شرکت‌های صنایع تبدیلی به کمپوت تبدیل و بستهبندی می‌شود، مالیات ارزشافزوده به آن تعلق میگیرد که باعث افزایش قیمت تمام‌شده و عدم رقابتپذیری در بازارهای بینالمللی میگردد..
تولید جهانی انواع روغن
بیشترین حجم تولید روغن مربوط به پالم است
مصرف جهانی انواع روغن
بیشترین مصرف روغن در سال 2014، روغن پالم با 61 میلیون تن بوده است. بعد آن روغن سویا با 47 و آفتابگردان با 15 میلیون تن قرار دارند.
پیشبینیها حاکی از آن است که ذخیرههای روغن پالم در اندونزی و مالزی در سال ۲۰۱۶ به شدت کاهش پیدا میکند و این به علت خشکی آب و هوا در جولای ۲۰۱۵ است.
بنابراین با توجه به کاشتهایی که در ظرف ۲ تا ۳ سال پیش در مساحتهای زیاد انجام گرفته است و اکنون رو به بازدهی است، در تولید جهانی روغن پالم کمبودی وجود ندارد.
تخمینهای موسسات تخصصی بیان میکند که در سال 2016 روغن پالم فقط 0.2میلیون تن افزایش تولید خواهد داشت و این در حالی است که افزایش سالانه در سال ۲۰۱۳ ، 3.4 میلیون تن و در سال ۲۰۱۵، این افزایش 1.3 میلیون تن بوده است.
در حال حاضر به علت فراوانی ذخیرههای روغن پالم در مالزی شاهد کمبود روغن پالم نخواهیم بود (درکوتاه‌مدت). لیکن انتظار بر آن است که به علت خشکی آب و هوا و ابرهای آسمانی بخصوص در اندونزی کاهش بسیار زیادی در بازدهی محصولات وجود داشته باشد.
پیشبینیها بیان میکند که قیمت‌های روغن پالم از سال ۲۰۱۶ به بعد با افزایش قابل توجهی روبرو باشد .همچنین در بورس مالزی قیمت‌های آتی روغن پالم 24 تا 26 رینگیت افزایش یافته است که دلیل آن افزایش قیمتها به دلیل پیش‌بینی آب و هوای مالزی (پدیده ال نینو) و خشکی آب و هوا و در نتیجه کاهش تولید و عرضه محصول است.
در کل کسری روغن پالم در سال ۲۰۱۶ باعث کمبود روغن های نباتی خواهد شد. از این‌رو استفاده از سایر روغنهای موجود مانند سویا و آفتابگردان بیشتر خواهد شد.
همانگونه که آمارها نشان میدهد استفاده بیشتر از روغن سویا درحال حاضر وجود دارد. بطوریکه در طی چند هفتهی اخیر سهم روغن سویا از 28.7درصد در 26 آگوست به 32.5درصد رسیده است.
میزان واردات روغن نباتی در ایران
در سال 94 واردات روغن خام از کشورهای مالزی، اندونزی، سنگاپور، امارات متحده، چین و ترکیه بوده است.
طی اخطاری که وزارت بهداشت، مبنی بر استفاده کمتر از روغن پالم در محصولات غذایی صورت گرفت، شرکت‌های مصرفکننده به کاهش واردات این نوع روغن اقدام کردند. در سال 92، 52 درصد روغنهای وارداتی، روغن پالم بوده است که در هفت‌ماهه اول سال جاری این مقدار به 31 درصد رسیده است.
روغن خام سویا | 43% | 32% | 35% | 30% | 36% |
روغن خام پالم | 49% | 46% | 52% | 43% | 31% |
روغن خام آفتابگردان | 8% | 22% | 13% | 26% | 31% |
نرخ روغنهای وارداتی
این نرخها براساس اطلاعات واقعی دریافتی از گمرگ جمهوری اسلامی ایران است. همانطور که مشاهده می‌شود قیمت انواع روغن خام کاهش یافته و مبلغ آن در 7 ماه ابتدایی سال 94 به صورت زیر است.
روغن خام سویا | 1,143 | 866 |
روغن خام پالم | 936 | 790 |
روغن خام آفتابگردان | 1,123 | 935 |
شرکت‌های حمل و نقل روغن خام
حدود 523 هزار تن روغن خام برای تصفیه و تولید از طریق شرکت‌های آبادان، بارکلزا و خط صبا (که بزرگترین شرکت‌های حمل و نقلی هستند) به کارخانجات روغن نباتی تحویل شده است. آمار حمل روغنخام در مقایسه با ماه‌های قبل، درمهرماه سال جاری سیر نزولی را داشته است.
ردیف | ماه | آبادان | بارکلزا | خط صبا |
1 | فروردین | 17,386 | 35,510 | 16,627 |
2 | اردیبهشت | 13,696 | 40,235 | 11,148 |
3 | خرداد | 20,901 | 48,312 | 17,840 |
4 | تیر | 33,226 | 28,853 | 10,808 |
5 | مرداد | 38,921 | 33,668 | 15,057 |
6 | شهریور | 21,549 | 45,117 | 13,756 |
7 | مهر | 26,687 | 24,582 | 8,860 |
جمع | 172,366 | 256,277 | 94,096 |
نگاهی به شرکت‌های گروه
فروش | 19,883,296 | 3,650,008 | 2,655,928 | 4,147,527 | 108,171 |
سود ناخالص | 2,689,760 | 207,709 | 739,246 | 590,847 | 68,647 |
سود عملیاتی | 2,529,723 | 138,784 | 620,606 | 229,942 | 74,670 |
هزینه مالی | (597,761) | (208,259) | (110,927) | (236,538) | (21,540) |
سود خالص | 1,488,727 | 111,677 | 317,153 | 34,860 | 29,556 |
حاشیه سود ناخالص | 14% | 6% | 28% | 14% | 63% |
حاشیه سود خالص | 7% | 3% | 12% | 1% | 27% |
ROE | 33% | 14% | 22% | 15% | 20% |
قیمت سهام | 7,357 | 3,336 | 2,966 | 4,460 | 5,464 |
P/E | 4.33 | 3,69 | 5.73 | 16 | 10 |
نسبت P/E صنعت 5.43 که نزدیک به P/E بازار است و نسبت به اول سال 94 افت یک‌‌واحدی داشته است که نشان از افت خوشبینیها نسبت به این صنعت است.
ارزش بازار این صنعت 27,640 میلیارد ریال است که حدود یک درصد ارزش کل بازار را تشکیل میدهد. ارزش بازار این صنعت نسبت به سال گذشته 15 درصد افت را تجربه کرده و هشت درصد بازدهی منفی کسب نموده است. متوسط سود این صنعت به ازای هر سهم 52 تومان است.
حاشیه سود این صنعت در حدود هشت درصد است که نسبت به صنایع دیگر بسیار پایین است که عامل خوبی برای این صنعت محسوب نمی‌شود چرا که با کوچک‌ترین تغییرات اقتصادی دچار زیان خواهند شد از طرفی حاشیه سود پایین این صنعت با تغییر اندکی در نرخ فروش محصولات، تغییر چشمگیری خواهد داشت در واقع حساسیت زیادی به افزایش نرخ محصول دارند به طوری که سود این صنعت در سال‌های 91 و 92 رشد تقریبا 100درصدی را تجربه کرده است که دلیل عمده ان افزایش نرخ محصولات آنهاست.
بزرگترین شرکت محصولات غذایی که در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود، صنعتی بهشهر (غبشهر) با ارزش بازار 750 میلیارد تومان است. همچنین صنعت غذا یکی از کوچک‌ترین صنایع حال حاضر بورس اوراق بهادر است.
بررسی ریسک‌های صنعت مواد غذایی
ریسک تامین مواد اولیه: با لغو تحریم ها شرکت‌ها مواد اولیه خود را به راحتی تامین میکنند در نتیجه این ریسک کاهش خواهد یافت.
ریسک نوسانات نرخ ارز: شرکت‌ها دلار مورد نیاز خود را با نرخ دلار مرجع (28500 ریال) تامین میکنند که تک‌نرخی شدن ارز یا افزایش نرخ مبادلاتی و رسیدن به قیمت 31,000 ریال باعث افزایش بهای تمام شده آنها می‌شود.
ریسک قیمت‌گذاری محصولات: قیمت محصولات این شرکت‌ها را سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان تعیین میکند و از طرفی اجازه فروش آزاد محصولات خود را ندارد.
ریسک نوسانات نرخ بهره: کلیه قراردادهای تسهیلات مالی دریافتنی شرکت‌ها با سرسید حداکثر یک‌ساله و در صورت تغییر سود تسهیلات در سیستم بانکی، هزینه بهره تغییر خواهد کرد.