پس از تنش های سیاسی در آخرین ماه سال میلادی گذشته بین ترکیه و روسیه، امید ایران برای گسترش صادرات محصولات کشاورزی به روسیه قوت گرفت. ایرانی ها امیدوارند بتوانند از فرصت پیش آمده و ممنوعیت ورود محصولات کشاورزی ترکیه به روسیه استفاده کنند و در این حوزه جایگزین مناسبی برای ترک ها در بازار روسیه باشند. در همین راستا، در ماه گذشته وزیر جهاد کشاورزی، محمود حجتی به اتاق تهران دعوت شد تا با کنشگران عرصه صنایع تبدیلی غذایی و کشاورزی درباره تصاحب بازار روس ها هم اندیشی کند. اسدالله عسگراولادی، رییس اتاق مشترک ایران و روسیه هم از جلسات متعدد با نمایندگان روس ها، کنشگران بخش خصوصی اقتصاد ایران و مسئولان دولتی خبر داد و موضوع محوری در این جلسات را، رفع موانع صادرات به روسیه، از جمله موانع بانکی، مشکلات حمل و نقل و مشکلات روادیدی برشمرد. در تازه ترین خبر از فرایند تصاحب بازار روس ها توسط تولیدکنندگان محصولات غذایی و کشاورزی ایران، خبر صادرات مواد لبنی پس از امضای پروتکل های بهداشتی منتشر شد. در جدیدترین خبر، مهدی سنایی، سفیر ایران در روسیه اعلام کرد که الکساندر تکاچوف، وزیر کشاورزی روسیه قصد دارد برای بررسی راه های توسعه همکاری بین دو کشور در حوزه کشاورزی به ایران سفر کند. سنایی گفت: انتظار می رود در این سفر گام بلندی در زمینه صدور مجوز نهایی صادرات لبنیات ایران به روسیه و همچنین کاهش تعرفه های گمرکی محصولات ارسالی از ایران برداشته شود.
این سفر به دنبال مذاکرات رییسان جمهوری ایران و روسیه در اوایل آذر ماه و سفر «ایگور شوالوف» معاون نخست وزیر روسیه به تهران در اوایل دی ماه ماه سال جاری انجام می شود.
مهدی خلج رئیس سازمان دامپزشکی کشور در این رابطه روز سه شنبه گفت: موافقت نهایی طرف روسی برای صادرات فراورده های لبنی و گوشت مرغ تا اواسط بهمن ماه تعیین تکلیف می شود.
خلج در حاشیه نشست مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، اتاق بازرگان، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و صادرکنندگان به روسیه گفت: از ابتدا تا انتهای شروع صادرات به کشورهای روسیه و اوراسیا کارهای زیادی انجام شده و اثرات آن مشهود است و هیچ ممنوعیتی برای صادرات، به طور مشخص میگو نداریم. در بحث فعالان اقتصادی و دستگاه های اقتصادی باید به تجار کمک کنند تا صادرات رونق پیدا کند.
رئیس سازمان دامپزشکی کشور ادامه داد: همین حالا 100 شرکت فرآورده های شیلاتی با نظارت سازمان دامپزشکی کد EC (ای سی) دریافت کرده اند و در سایت اتحادیه اروپا معرفی شده اند که می توانند فراورده هایی از قبیل میگو، ماهیان دریایی و خاویار را به کشورهای اتحادیه اروپا صادر کنند.
خلج گفت: اما اکنون تنها 19 شرکت صادرکننده محصولات شیلاتی، دو کشتارگاه صنعتی طیور و چهار کارخانه فرآورده های لبنی به روسیه معرفی شده است اما مقام های روسی منتظرند صادرات شروع شود تا اسامی دیگر شرکت های صادرکننده نیز اعلام شود. هر شرکت جدیدی می تواند متقاضی صادرات به روسیه باشد و ما هیچ محدودیتی نداریم؛ به ویژه برای شرکت های دارای کد EC (کد استاندارد بین المللی) هستند اما اکنون متقاضی نداریم.
او یکی از مشکلات صادرکنندگان محصولات شیلاتی را نداشتن مرکز فراوری دانست و ادامه داد: طبق نظر روسیه، صادرکنندگان ایرانی شرایط بهداشتی فراوری محصولات شیلاتی را دارند اما باید بتوانند طبق شرایط بهداشتی تعیین شده صادرات خود را انجام دهند که این امر قابل تحقق است و انتظار می رود برای کسانی که کار حرفه ای تجاری انجام داده اند از این مراکز فراوری تولیدات شیلاتی بهره مند شوند و صادرات به روسیه را انجام دهند.
خلج گفت: بنابراین برای رفع مشکل صادرکنندگان برای نداشتن مرکز فراوری شیلاتی در نظرداریم با مقام های ذی صلاح روسی مکاتباتی داشته باشیم تا این مشکل رفع شود؛ به طور قطع وزارت جهاد کشاورزی و سازمان توسعه تجارت پیگیر این موضوع خواهند بود.
او درباره فراورده های لبنی نیز گفت: سه هفته گذشته مرجع ذیصلاح روسی که همتای رئیس سازمان دامپزشکی کشورمان بود، به ایران آمد و موافقتنامه خوبی را در حضور «شارلف» معاون نخست وزیر روسیه و محمود واعظی رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور، منعقد کردیم.
به گفته وی، قرار است تا اوایل بهمن ماه جاری (20 ژانویه) مقام های ذیصلاح روسی برای شروع صادرات فرآورده های لبنی نظر نهایی خود را به دامپزشکی ایران اعلام کنند.
او ادامه داد: براساس این موافقتنامه، سازمان دامپزشکی ایران تعهد دارد الزامات بهداشتی مورد نظر کشور روسیه را رعایت کند. بنابراین پس از اعلام موافقت اولیه صادرات فرآورده های لبنی، شماری از واحدهای گاوداری که تولید شیر خامشان مطابق با معیارهای بهداشتی است همراه با تعدادی از کارخانه های فراورده ها لبنی دارای کد IR (کد مخصوص صادرات) تولید و صادرات خواهند داشت.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران نیز روز گذشته اعلام کرد که هفته گذشته 500 کامیون مواد غذایی و میوه به روسیه صادر شد.روسیه بازار بزرگی است که با توجه به تحریم های اروپا علیه این کشور، فرصت مغتنمی در اختیار تولیدکننده های ایرانی قرار گرفته است تا صادرات خود به این کشور را افزایش دهند.
به دنبال چالش هایی که میان روابط ترکیه و روسیه ایجاد شد، روسیه مبادلات تجاری خود را با ترکیه قطع و اعلام کرد که برنامه دارد بخش عمده ای از مواد غذایی خود را از ایران تامین کند.