تصور نمیشود کسی فراموش کرده باشد در روزهای آغازین سال گذشته (1394) و در اوج مذاکرات ژنو که دولت تمام قد درگیر گفتگوها و مذاکرات هستهای با 6 قدرت جهانی بود، چگونه بعضی از رسانهها به بهانه حمایت از مصرفکنندگان، دولت را به باد انتقاد گرفتند که نتوانسته است پرتقال شب عید مردم را تامین کند و از سیب و پرتقال کیلویی 12 هزار تومانی و گوشت مرغ ده هزار تومانی سخن گفتند و در شرایطی که اکثر روزنامهها کار نمیکردند، مقالهها و تحلیلها و گزارشها نوشتند و سایتهای خبری غوغا به راه انداختند که دولت و وزارت جهاد کشاورزی کفایت تنظیم بازار را ندارند. آنها این نوع از بی کفایتی را طبق تعریفی که از آن داشتند به موضوعات سیاسی تسری دادند تا مگر «آتش تهیهای» برای پاتک به انتخابات مجلس در پایان سال فراهم سازند که البته این موضوع و دیگر نارساییهای اجتنابناپذیر اداره امور مملکت هیچکدام در ایجاد نا امیدی مردم از دولت نتیجهای نداد و آنها، هرچند گلهمند از هردو سو، منافع ملی را به این فضاهای تبلیغاتی ترجیح دادند و برای آرامش کشور آرای خود را به صندوقها ریختند اما تبعات آن جو تبلیغاتی و فشاری که بر دولت آمد موجب شد که امسال وزارت جهاد کشاورزی برای تنظیم بازار بیش از حد احتیاط و در خرید و ذخیره سازی سیب و پرتقال وهمچنین گوشت مرغ و تخم مرغ زیاده روی کند.
انبارداری خوب، نظارت همهجانبه، سردخانههایی که مداوم سرکشی میشدند، فراوانی کالا، توزیع هم زمان و زمانبندی شده و البته وسیع، وقیمت مناسب و حتی پائین، چنان بازاری تنظیم شده و مطمئن وآرام برای مردم فراهم ساخت، که بازارهای حاشیهای و لوکس هم نتوانستند در افزایش قیمت کالاهای مختلف تحرک ومانوری تاثیرگذار داشته باشند. حتی تازه به دوران رسیدهها هم که پولهای بادآورده را برای خودنمایی به راحتی و مبالغه خرج میکنند، از این تنظیم بازار سود بردند زیرا با جهش قیمت در واحدهای صنفی «ویژه فروش» مواجه نشدند. مقابله هرچند محدود ولی موثر با میوههای وارداتی قاچاق نیز بیتاثیر نبود و به هر حال، وزارت جهاد کشاورزی توانست بازار شب عید را به نفع مصرفکنندگان تاحدود قابل توجه و بی سابقهای تنظیم کند!
نگارنده این سطور در روزهای 27، 28 و 29 اسفند، حداقل به بیش از 12 بازار میوه و ترهبار مراجعه کرد تا از نزدیک نتایج این اقدام را مشاهده کند. مردم در صف نبودند، قیمت ها بالاوپایین نمیشد و کسی شتاب برای خرید کالا نداشت اما پرسش این است که این موفقیت به چه قیمتی برای کشاورزی کشور و کشاورزان حاصل شد؟ آیا تنظیم بازار فقط یک سویه دارد؟
یعنی دولت با ابزارهای قدرتمند و امکانات وسیع خود حق دارد جهت پاسخ به یک واکنش سیاسی، تولیدکنندگان را که پایه و مایه هر بازاری به شمار میروند به خاک سیاه بنشاند! اینکه مرغ منجمد کیلویی 5 هزار و 100 تومان و کشتار گرم و تازه 5 هزار و 400 تومان باشد و حتی دهکهای پایین جامعه هم به خرید این کالای فراوان وارزان اعتنایی نکنند، برای دولت افتخار و برای منافع ملی سودمنداست؟
آیا این اقدام یک سویه تنظیم بازار درمسیر«اقدام و عمل اقتصاد مقاومتی» است؟ آیا وزارت جهاد کشاورزی باید موضوع تنظیم بازار شب عید را تمام شده تلقی کند وسیب و پرتقالی که تشکلهای کشاورزی به صورت مباشر خرید کردهاند را به حال خود رها سازد؟
آیا ما نشریات تخصصی که لزوما مسائل کشاورزی را عمیقتر و دو سویهتر از سایر رسانههای عمومی میبینیم و شرح وظیفه و رسالت اصلی ما حمایت از تولید است باید به تحسین و تشویق دولت یا وزارت جهاد کشاورزی اکتفا کنیم و پی موضوع را نگیریم که دراین میان مرغدار یا هر بهرهبردار دیگر چقدر آسیب دیده است؟ مهندسحجتی خود در برنامه گفتگوی ویژه خبری هفدهم فروردین ماه شبکه 2، که نسبت به سایر برنامههای کم رونق صدا و سیما بینندگان بیشتری دارد، به صراحت بر دو سوی معادله تنظیم بازار یعنی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان تاکید کرد و حمایت از این دو را لازم و ملزوم دانست. وزیر جهاد کشاورزی بحثی با این مضمون را در برابرمصاحبه کننده صدا و سیما که مرتب از اتاق فرمان برای چالش با ایشان هدایت میشد به میان آورد که بدون تولید داخل و تولیدکنندگان و بهرهوران، مصرفی وجود ندارد. حال با این توصیف، برای اینکه مرغداران اقدام به خودسوزی یا آتش زدن واحدهایشان نکنند و باغدارِ مرکبات و سیب درختی قدرت خرید نهادههای تولید سال پیش رو را داشته باشد چه باید کرد؟
وزارت جهاد کشاورزی خود از مازاد ذخیره و مانده گوشت مرغ وسیب و پرتقال اطلاع دارد، اقدام کاهش تعرفه واردات یک کیلو موز از 26 درصد به 5 درصد در مقابل صادرات یک کیلو و نیم سیب کفایت نمیکند زیرا چنین اقدامی زمانبر است و نمیتواند جلوی خراب شدن ذخیرهها را بگیرد.موضوع تبدیل به کنسانتره نیز در پرتقال تامسون اقتصادی نیست، ولی تعهد تامین نهادهها درفصل تولید برای کشاورزان و باغداران میتواند یک راه حل باشد. به هر حال، بازار مصرف شب عید به خوبی تنظیم شده ولی بحران «ماندهی ذخیره» به زودی تیتر رسانههایی خواهد شد که نمیخواهند وضعیت دولت را آنگونه که هست درک کنند و انتخابات دور دوم ریاست جمهوری هم در راه است. موضوعات و مسائل زیادی در این زمینه هست که در این مختصر نمیگنجد اما پیشنهاد نهایی این سرمقاله برای وزارت جهاد کشاورزی و به منظور مقابله با این بحران موقت، برگزاری عاجل نشست هماندیشی کارشناسان و رسانهها از هر طیف برای دست یابی به راهکاری است که این مشکل را حل کند.
شاید گسترش فرهنگ مصرف شیر، گوشت مرغ، تخم مرغ و انواع میوههایی که باقی مانده است کارساز باشد.
انصاری - دامپروران