ضعف نظارت یکپارچه و انحصار دستگاه‌های دولتی
یوسف باقریان، معاون بازرسی و کالا و تجهیزات ISQI، که شرکت متبوعش به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان خدمات بازرسی و تست در صنایع مختلف ـ به ویژه صنایع غذایی، کشاورزی و دامپروری ـ شناخته می‌شود، در گفت‌وگو با فودنا مطرح کرد: «یکی از معضلات جدی صنایع غذایی ایران، نبود هماهنگی میان متولیان متعدد، از جمله سازمان غذا و دارو، دامپزشکی و استاندارد است. این نهادها به‌طور انحصاری اختیار حوزه نظارتی را خود در دست گرفته‌اند و حاضر به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی نیستند.»
استانداردهایی که ابتر ماندند
وی افزود: «طی سال‌های گذشته استانداردهای مهمی در بخش‌های خاک، آب و محصولات غذایی تدوین شده اما اجرای آن‌ها به دلیل نبود ضمانت اجرایی و همکاری میان دستگاه‌ها، موفق نبوده است. امروز نیازمند مجموعه‌ای هستیم که استانداردسازی واقعی را از مبدأ تا انتهای زنجیره تولید و مصرف انجام دهد. اگر مانند حوزه‌های برق، آب و گاز، واگذاری به بخش خصوصی صورت می‌گرفت، اکنون شاهد مشکلات فعلی نبودیم.»
آسیب‌های نبود نظارت واقعی؛ مواد غذایی بدون شناسنامه
باقریان خاطرنشان کرد: «در صادرات محصولات، آزمون و بازرسی‌های متعددی انجام می‌شود، اما اگر محصولی موفق به عبور از این فیلترها نشود، متأسفانه به بازار داخلی راه می‌یابد. این در حالی است که نظارت مؤثر و یکپارچه بر استانداردهای خاک، آب و محصول وجود ندارد. حتی برخی محصولات وارداتی پس از گذر از گمرک و رسیدن به دست مصرف‌کننده، فاقد کم‌ترین نظارت کیفی هستند.»
استانداردهای ناقص داخلی؛ غفلت از محصولات پرمصرف
او تصریح کرد: «محصولاتی مانند نان، برنج، میوه و سبزیجات بدون نظارت کافی و الزامات استاندارد روانه بازار می‌شوند. به‌عنوان نمونه، برنج‌های وارداتی بعضاً به دلیل افت کیفیت و کاهش ارزش غذایی باید به مصرف دام برسند، اما در نهایت وارد چرخه غذایی مردم می‌شوند که این امر تهدیدی جدی برای سلامت جامعه است.»
تجربه آلمان؛ الگوی موفق نظارت از مزرعه تا سفره
وی در پایان گفت: «در آلمان و سایر کشورهای توسعه‌یافته، استاندارد و شناسنامه‌دار کردن محصولات غذایی از مرحله خاک و بذر تا تولید، بسته‌بندی و حمل‌ونقل، با نظارت کامل انجام می‌شود. همین الگو باید در ایران اجرایی شود تا شاهد سلامت پروتئین‌ها، لبنیات و کلیه محصولات باشیم و پیشگیری جایگزین درمان شود.»
باقریان تأکید کرد: «امروز وقت آن رسیده تا دولت به جای تمرکز بر انحصار نظارتی، با کاهش بوروکراسی، زمینه را برای مشارکت واقعی بخش خصوصی و رشد سریع دانش و فناوری بازرسی و استانداردسازی فراهم کند. تنها در این صورت می‌توان به سلامت واقعی بازار غذا در کشور دست یافت.»