کلید گرانی در دستان دولت

«قیمت انرژی در کشور را مگر دولت تعیین نمی‌کند؟ مگر پتروشیمی دست خود دولت نیست؟ هزینه گاز یکی از واحدهای ما که ابتدای سال 2.5 میلیون تومان بود هم‌اکنون به 60 میلیون تومان رسیده است. از ظروف بسته‌بندی گرفته تا سلفون و… قیمت‌ها چند برابر شده است، کدام تولیدکننده می‌تواند این افزایش قیمت را روی محصول اعمال کند؟ بلافاصله تعزیرات سراغ‌شان می‌آید…» آنچه خواندید بخش‌هایی از مصاحبه با مهندس علیرضا مروت‌پور، دبیر انجمن نان‌های صنعتی و ماشینی کشور و مدیرعامل «نان‌آوران» بود. مشروح این گفت‌وگو را با هم می‌خوانیم.

 

 

بحث مشکلات صنعت نان با مشکلات صنعت غذا، متفاوت است. برای این‌که اصلی‌ترین و مهم‌ترین غذای مردم کشور و به اصطلاح، قوت غالب مردم است و به همین دلیل دولت‌ها همواره به این مسأله بسیار حساس بوده و هستند،‌ اما وقتی دولت از مدیرانی استفاده می‌کند که نسبت به صنعت و حتی مدیریت کم تجربه هستند؛ آن وقت است که نقایص و مشکلاتی بروز می‌کند که غیرقابل حل می‌شود. یعنی مشکل از تصدی‌گری دولت شروع می‌شود. در دهه 40 تا 50 یارانه نان با یک ریال شروع شد. خب، حالا چقدر است؟ فشار آن هم همواره روی دوش مصرف‌کننده بوده و هست. آن‌هایی که راس کار هستند می‌آیند و می‌روند و این افزایش‌ها ممکن است در کارشان هیچ تاثیری نداشته باشد، چراکه قرار نیست هیچ کارنامه‌ای و هیچ بیلانی چه روشن باشد یا منفی و تیره، به کسی بدهند. در چنین شرایطی، هم مصرف‌کننده در عذاب است و هم به تولیدکننده فشار می‌آید. وقتی نانوایی سنتی از کارش ناراضی می‌شود و دخل و خرج نمی‌کند خب، مشکل پیش می‌آید. می‌دانید که سال 1400 واحدهای تولیدی بسیاری در سراسر کشور در همه صنایع، دست از کار کشیدند چراکه یا مقروض بودند یا امکان ادامه کار نداشتند.

 

 

بزرگ‌ترین مشکل، صدور بخشنامه‌‌ها و مصوبه‌های متعدد است. خیلی شفاف خدمت‌تان بگویم قیمت انرژی در کشور را مگر دولت تعیین نمی‌کند؟ مگر پتروشیمی دست خود دولت نیست؟ هزینه گاز یکی از واحدهای ما که ابتدای سال 2.5 میلیون تومان بود، هم‌اکنون به 60 میلیون رسیده است؛ وضعیت برق هم به‌همین منوال است. از ظروف بسته‌بندی گرفته تا سلفون و… قیمتش الان چندین برابر شده است. کدام تولیدکننده می‌تواند این افزایش را روی محصولش اعمال کند؟ بلافاصله تعزیرات می‌آید سراغ‌شان، بیشترشان آدم‌های محترم و شناخته ‌شده‌‌ای در صنعت هستند. علت همه این موارد بی‌برنامگی است. صادقانه بگویم اقتصاد مملکت به دست بخش خصوصی می‌گردد. خودروسازها علی‌رغم تاکید رییس جمهور مبنی بر عدم افزایش قیمت‌ها هر روز قیمت را افزایش می‌دهند. ‌موتور که گران می‌شود لوازم یدکی‌اش هم گران می‌شود. دلیل تمام این اتفاقات سیاستگزاری‌های غلط است. گرانی‌ها هیچ ربطی به سوپرمارکت‌ها ندارد. اعتقاد دارم تمامی این موارد از یک نقطه شروع می‌شود، آن نقطه هم دست خود دولت است. ارتباطی به هیچ بنگاه اقتصادی ندارد. مگر آن‌هایی که سیاستگزاری‌شان، دست خود دولت است.

 

 

با توجه به عقبه قشر آسیابان، شاید بتوانم بگویم سال پر از چالشی را پشت سر گذاشتند. بزرگان این صنف کاملا با مسائل گندم و آرد و نان آشنا هستند. در کشوری که قیمت سبوسش چند برابر آرد یارانه‌ای است، معلوم است که آسیابانش چه فشار طاقت‌فرسایی را باید تحمل کند. چه کاری از دستش برمی‌آید؟ چه نوع آردی باید تولید کند که بتواند امور بنگاهش را بگذراند. بالاخره این با سرمایه‌گذاری‌ها و عمر گذاشتن‌ها باید حاصل کارش را ببیند. وقتی واحدی کار درست تولیدی انجام می‌دهد و جنس با کیفیت به بازار می‌دهد، مصرف‌کننده هم طالب محصولش است. آرد زیر میزی نمی‌فروشد؛ یعنی کارنامه روشنی دارد، وقتی جلوی سهمیه‌اش را بگیرند و بگویند سهم‌اش بیشتر از این نیست، آیا امکان رشد خواهد داشت؟ با آرد خوب می‌تواند نان با کیفیت بدهد دست مشتری؛ با خاک رس که نمی‌تواند. آن هم با این پاندمی کرونا، مردم به دنبال نانی هستند که تمام اصول بهداشتی و ارزش غذایی را داشته باشد. برای مثال در صنف آهن برای کسی که در و پنجره، نرده یا مخزن می‌سازد آیا می‌شود به یکی آهن کیلویی 50 تومان، به یکی 55 تومان و… داد؟ ولی متاسفانه در صنف ما این اتفاق‌ها می‌افتد. گندم 660 تومانی داریم، 900 تومانی داریم، 2700 تومانی داریم، 4500 تومانی هم داریم؛ مگر می‌شود در این شرایط کار کرد؟ مگر می‌شود جلوی فساد را گرفت؟ اما اگر آزادسازی صورت بگیرد و نان و آرد آزاد شود؛ مطمئن باشید هم نان با کیفیت‌تر به دست مردم می‌رسد، هم قیمتش واقعی‌تر می‌شود و هم فساد از این صنف ریشه‌کن می‌شود. چند سال پیش در مقطعی این اتفاق افتاد و چقدر خوب بود، اما وقتی آرد هزار تومانی بیاید درب مغازه و پنج هزار تومان و هفت هزار تومان بشود، فروخت. آن آدم باید خیلی خیلی چشم و دل سیر باشد، خیلی خیلی آدم قوی‌ای باشد که این کار را نکند. در صنف نانوا آدم‌های سلامت و درستکار و با وجدان بسیاری داریم که به پای این کار دارند می‌سوزند و با همه مشکلاتش هم می‌سازند. مشکلات این صنف یکی دو تا نیست. در تهیه آرد مشکل داریم، در کمیت، در کیفیت و… مشکل داریم. مشکلات اساسی که جای خود دارد مشکلات خرد و ریز هم تا دل‌تان بخواهد زیاد است.

 

 

سرانه مصرف در تهران و حومه 8 تا 10 درصد و درحال حاضر شاید به 25 درصد هم رسیده باشد. حتی در شهرستان‌ها هم این روند افزایشی بوده است. اگر قیمت آرد تک‌نرخی بود و مردم حق انتخاب داشتند مصرف نان حجیم خیلی بیشتر از اینها رشد می‌کرد.

 

 

می‌دانیم که بسیاری از صاحب‌نظران موافق آن نبودند و نیستند. سابق بر این طرحی داشتیم به نام هدفمندی یارانه‌ها که در زمان خودش بهترین بود، اما طرح خوب باید خوب هم اجرا شود. هدفمندی طرح خوبی بود متاسفانه چون به دست آدمش نسپردند، خوب اجرا نشد. طرح قیمت‌گذاری هم همین طور است. سالیان سال است که بخش خصوصی می‌گوید، چرا ما باید قیمت بگذاریم. مثل همه دنیا من باید برای محصولم فاکتور صادر کنم. کسی که محصول را می‌فروشد باید قیمت بگذارد. در هیچ کجای دنیا قیمت درب کارخانه منظور نمی‌شود یا درکل قیمتی روی محصول درج نمی‌شود. وقتی که فروشگاه‌های زنجیره‌ای 28 ، 29 تا 30 درصد فقط حق شلف می‌گیرند، چه انتظاری می‌توان داشت؟ به‌هرحال اگر این طرح به‌درستی پیاده شود، هم مصرف‌کننده و هم تولیدکننده منتفع می‌شوند.

 

 

از سال 94 یک چشم‌انداز 10 ساله برای مجموعه تعریف شد که با همه افت و خیزها و مشکلات، به لطف خدا تا به این لحظه به سرانجام رسیده است.

 

 

بستگی دارد به این‌که چقدر آرد بدهند. ما مطابق آردی که می‌دهند را تولید می‌کنیم.

 

 

در کارخانه‌های زیر مجموعه ‌ما شاید در کل بالغ بر 700 تا 750 تن تولید کنیم و البته تولید شیرینی‌مان خیلی محدود است.

 

 

برای امسال هم یک محصول جدید داریم چون موادش از خارج تهیه می‌شود احتمالاً اردیبهشت به دست مشتریان عزیز برسد.