ممنوعیت واردات کالا عامل تولید اشتغال و سرمایه‌گذاری در کشور

سیدمهدی نیازی، معاون محترم هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صنعت، معدن و تجارت: من یک مقدمه ای عرض کنم که چرا بحث ممنوعیت کالا پیش آمد، خب در سال های گذشته تأکیدات خیلی زیادی در بحث تولید ملی بود چه سیاست های کلی نظام و چه قوانینی که در مجلس وجود داشت و چه سیاست های دولت ها که به نوعی حمایت از تولید ملی را سرلوحه کار خودشان باید قرار می دادند و این موضوع در فرمایشات و تأکیدات مقام معظم رهبری و نامگذاری که در چند سال اخیر در سال ها اتفاق افتاد نمایان شد.

درکنار این موضوع بحث مدیریت واردات همواره مطرح بوده که منابع ارزی در جهت نیازهای اولویت دار کشور استفاده شود و احیاناً اگر توان ظرفیتی در کشور وجود دارد اولویت های واردات به سمت اینها نرود و منابع ارزی به نوعی استفاده شود در جهت ایجاد ارزش افزوده در کشور. جمع این اتفاق کشور را به یک سمتی هدایت کرد که بحث ممنوعیت کالاهایی که دارای مشابه تولید داخلی هستند ابتدا در قانون حمایت از تولیدات داخلی که سال 98 ابلاغ شد و تکلیف شد به دستگاه ها بخصوص وزارت صنعت معدن تجارت که براساس ماده 16 این قانون کالاهایی که دارای تولید مشابه داخلی هستند اینها را شناسایی کند و جلوی واردات آنها را بگیرد در سال 97 براساس مصوبه سران قوا این ممنوعیت شورع شده بود الزامی از حیث اینکه این لیست اعلام شود براساس مصوبه سران قوا وجود نداشت ولی ممنوعیت واردات از همان ابتدای خردادماه سال 1397 که در تجارت خارجی کشور اتفاق افتاد از همان زمان در سامانه ها و فرآیندهای تجاری کشور اعمال شد و این ممنوعیت از روز ابتدایی که برقرار شد تا الان مستمراً ادامه هم دارد کالاهاییکه به این گروه اضافه شدند براساس فرآیندهایی که تعریف شده در مصوبات روال خودش را طی کرده است و ممنوعیت برای آن طی و اعمال شده است برخی از کالاهای محدود هم که از لیست باید خارج می شدند براساس آن فرآیندی که در مصوبه پیش بینی شده است مراحل شان طی شده است و کارهای واردات آن انجام می شود. نمونه اش بحث خودرو است که هم قانون مجلس بود و هم در مصوبه سران فرآیند آن اختیارش دراختیار ستاد اقتصادی دولت بود و می توانست راجب به این موضوعات تصمیم گیری کند. یکی از دلایلی که دوستان گفتند سال 97 یکسری تعرفه بوده 1401 یا 1400 تعرفه ها افزایش پیدا کرده در طول این دوران سال به سال کتاب تعرفه توسط هیئت محترم وزیران چاپ می شود تعرفه ها به تصویب می رسد و ابتدای سال منتشر می شود.

 

در طول دوره سال ممکن است تعرفه ها تفکیک شود به چند تعرفه، تعرفه سایر است مسئول شود و از این باب تعداد تعرفه های مان ممکن است افزایش پیدا کند در این حوزه و تعداد کالای ممنوعه افزایش پیدا کند خود تعرفه ها ما از سال 97 تا 1401 حدود 800 تعرفه به کل کتاب تعرفه و نظام تعرفه کشور اضافه شده است که برخی از این افزایش ممنوعیت ها ناشی از این تفکیک و تقسیم تعرفه ها بوده است.

سوال:  بر چه مبنایی اینها تفکیک می شوند.

سیدمهدی نیازی، معاون محترم هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صنعت، معدن و تجارت: ما در کتاب تعرفه در نظام تعرفه ای و رژیم تجاری کشورمان که واردات و صادرات کالا بر این مبنا اتفاق می افتد براساس کدینگ اس اچ است و یک کدینگ استاندارد بین المللی البته تا سطح 8 رقم در ایران استفاده می شود که در دنیا ممکن است در سطح 6 ، 10، 12 رقم هر کشوری متناسب با شرایط خودش و نظام تجاری خودش ممکن است این تعرفه ها را تفکیک کند در کشور ما 8 رقم است. بخش قابل ملاحظه ای از این تعرفه ها تعرفه های سایر است که نووع کالا در این تعرفه ها معلوم نیست براساس آن اظهاری که واردکننده یا صادرکننده در گمرک انجام می شود ذیل آن تعرفه شرح کالا تعریف می شود برای مدیریت واردات کالا و سیاست گذاری صنعتی در کشور یک سیاست گذاری تولید در کشور الزاماً تعرفه سایر ممکن است جوابگو نباشد در طول دوره سال واحدهای تولیدی که به ظرفیت و بهره برداری می رسند یا دفاتر رشته فعالیتی ما که جمع بندی سیاستی شان به این سمت می رود که این تعرفه ها باید تفکیک شود در انتهای سال این تفکیک تعرفه پیشنهاد می شود اگر در دولت مصوب شد در کتاب تعرفه مورد مبنا قرار می گیرد اگر هم تصویب نشد با همان تعرفه سایر اقدام می شود.

سوال:  انتخاب این کالاها شاخص هایی که در انتخاب این کالاها بوده چه شاخص هایی بوده آیا با تولیدکنندگان کالاهای مشابه گفتگویی شده است نظرات انها گرفته شده است یا آنهایی که به دنبال واردات هستند و نیاز به این کالاها دارند آیا با اینها جلساتی برگزار شده است و در نهایت به این کالاها رسیده اید یا خیر؟

سیدمهدی نیازی، معاون محترم هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صنعت، معدن و تجارت: بحث حمایت از ساخت داخلی امر مستمری بوده است سیاست های حمایت از ساخت داخل در کشور که در دوره های مختلف تبدیل شده به برخی از اتفاقات نظیر ممنوعیت، ما اواخر دهه هشتاد و اوایل دهه نود این ممنوعیت ها را روی واردات اعمال کردیم حتی در دوره های دهه 70 یا 80 هم بعضاً محدودیت ها و ممنوعیت هایی وجود داشته است لذا یک امر مستمر و یک تجربه تاریخی روی این موضوع وجود دارد قاعدتاً برای اینکه شما تصمیم بگیرید یک کالایی را ممنوع کنید به ویژه بحث ممنوعیت چون موضوع مهم است حتماً بحث های ظرفیت سنجی و نیازسنجی و اینکه این کالا چقدر در داخل مورد استفاده قرار می گیرد قاچاق پذیری آن به چه صورت است امکان تولید داخل آن به چه صورت باید باشد آیا ممنوعیت این کالا ممکن است انحصار در کشور ایجاد کند یا خیر قیمت ها ممکن است متأثر شود یا نشود شرایط خدمات پس از فروش یا شرایط ارائه این کالا به بازار باید ارزیابی شود اینها جمع شاخص هایی است که کارشناس های دستگاه های اجرایی در سه دستگاه عموماً بیشترین بحث مدیریت واردات توسط این سه دستگاه انجام می شود سمت جهاد و بهداشت مورد ارزیابی قرار می گیرد قطعاً با واحدهای تولیدی با انجمن ها و تشکل ها رایزنی های لازم انجام می شود و براساس آن فرآیند محدودیت یا ممنوعیت واردات آن طی می شود قاعدتاً اگر شرایط کشور به گونه ای باشد که آن شاخص ها تحت تأثیر قرار بگیرد و متأثر کند تولید داخلی را و بعضاً نتواند جوابگوی بازار باشد قاعدتاً سیاستگذاران تصمیم می گیرند که در بحث واردات تجدیدنظر کنند که ما در حوزه خودرو به این جع بندی رسیده ایم گزارش ها به مراجع ذیربط داده شد نظرات کارشناسی مورد تأیید قرار گرفت و بحث واردات خودرو عملیات اجرایی آن آغاز شد که بحث ثبت سفارش آن به زودی عملیاتی می شود در بقیه کالاها هم همینطور ولی قطعاً یکسری از کالاها جمع بندی کارشناسی ما این است که نیاز داخل کشور به اندازه کافی تأمین می شود ما در کالاهایی مثل لوازم خانگی مثل محصولات نساجی و پوشاک و محصولات فولادی صنایع معدنی سرمایه گذاری بسیار عظیم و سنگینی در این حوزه انجام شده است.

 

من به آثار این ممنوعیت در اقتصاد اشاره می کنم که چه آثار مبارکی برای کشور داشته است چه اثر در تولید اشتغال و سرمایه گذاری داشته این آثار مبارک ناشی از همین سیاست بوده که در کشور اتفاق افتاده است ما اشتغال بسیار زیادی در همین مدت ناشی از سرمایه گذاری جدیدی که به خاطر محدودیت های واردات اتفاق افتاده است تضمینی برای بازار در سرمایه گذارها ایجاد شد که بالاخره سیاست کشور را دیدند به این سمت رفته است که سرمایه گذاری داخلی حمایت شود تولید اخل حمایت شود خوشبختانه ظرفیت سازی خوبی در کالاها شکل گرفته است ما در کالاهایی وارد سرمایه گذاری شدیم که قبل از آن کسی تصور نمی کرد بتوانیم در این حوزه سرمایه گذاری کنیم نمونه اش بحث محصولات آرایشی بهداشتی و مواد بعضاً برخی از مواد غذایی خب سرمایه گذاری اتفاق افتاد یا در حوزه لوازم خانگی یا در پوشاک، ماشین آلات، تجهیزات حوزه های فناورانه و نوآورانه که حوزه های متعددی از بخش صنعت و معدن طیف تنوع کاری اش بسیار زیاد است خوشبختانه در اینها سرمایه گذاری خوبی اتفاق افتاده است و قطعاً اینها آثار و برکاتی است که ناشی از این ممنوعیت بوده و بخاطر حفظ این سرمایه گذاری ها قطعاً ما در میان مدت انشاالله بحث مدیریت واردات و محدودیت کالاهای ساخت داخل را در دستور کار قرار می دهیم.