حادثه اخیر در اسکله بندر شهید رجایی، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مبادی ورود کالا به کشور، بار دیگر موضوع حساس و حیاتی پدافند غیرعامل در زنجیره تأمین نهاده‌های دامی را به مرکز توجه رسانه‌ها و تصمیم‌گیران اقتصادی و امنیتی کشور کشاند.
محمد جعفری، معاون بازرگانی داخلی شرکت پشتیبانی امور دام کشور، در واکنش به این حادثه گفت: «در سال گذشته بیش از ۱۹ میلیون تن نهاده دامی شامل ذرت، کنجاله سویا و جو وارد کشور شده است این حجم واردات نشانه‌ای روشن از وابستگی بالای کشور به منابع خارجی در تأمین کالاهای اساسی است.»
سالانه در کشور بیش از یک میلیون تن گوشت قرمز، حدود ۲.۵ میلیون تن گوشت مرغ، بیش از یک میلیون تن تخم‌مرغ و نزدیک به ۱۰ میلیون تن شیر و فرآورده‌های لبنی تولید می‌شود. این محصولات به نهاده‌هایی وابسته‌اند که بیش از ۷۰ درصد آن‌ها از خارج کشور تأمین می‌شود. این یعنی کوچک‌ترین اختلال در مسیر واردات می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر کل بازار و امنیت غذایی بگذارد.»
بنابراین اصول پدافند غیرعامل می‌تواند نقش کلیدی در کاهش آسیب‌پذیری زنجیره تأمین ایفا کند.
تنوع‌بخشی به مبادی وارداتی، استفاده از ظرفیت بنادر شمالی کشور در کنار بنادر جنوبی، ایجاد و گسترش ذخایر راهبردی در مناطق مختلف، توسعه لجستیک داخلی، مکانیزه‌سازی و دیجیتالی کردن فرآیند توزیع نهاده‌ها و از همه مهم‌تر، افزایش تولید داخلی نهاده‌های دامی، از جمله مهم‌ترین اقداماتی هستند که در راستای پدافند غیرعامل باید جدی گرفته شوند.»
کارشناسان نیز بر این باورند که وابستگی شدید به واردات از یک یا دو کشور خاص، یا از یک بندر مشخص، برخلاف اصول امنیتی و اقتصادی پایدار است. این در حالی است که کشور ظرفیت استفاده از بنادر متعددی مانند بندر امام خمینی، بندر چابهار، بندر انزلی و بنادر شمالی حاشیه دریای خزر را دارد که می‌توانند بخشی از بار وارداتی را به دوش بکشند و از تمرکز واردات در یک نقطه جلوگیری کنند.
همچنین، ساخت و تجهیز انبارهای ذخیره‌سازی نهاده‌ها در استان‌های تولیدکننده، توسعه سامانه‌های هوشمند ردیابی و توزیع نهاده، و مقاوم‌سازی زیرساخت‌های حیاتی بندری و انبارداری نیز به عنوان بخشی از الزامات پدافند غیرعامل، می‌تواند نقش مهمی در تاب‌آور شدن این زنجیره ایفا کند.
از سوی دیگر، توسعه دانش فنی و حمایت هدفمند از کشاورزان و تولیدکنندگان داخلی برای تولید نهاده‌های بومی مانند ذرت دانه‌ای و سویا، کاهش وابستگی ارزی، و ایجاد امنیت غذایی پایدار را به همراه خواهد داشت.
در نهایت، حادثه بندر شهید رجایی نه تنها یک هشدار جدی، بلکه فرصتی برای بازنگری در سیاست‌های تأمین نهاده‌های دامی کشور است. بازطراحی شبکه تأمین با نگاه پدافندی و مقاوم‌سازی ساختارهای واردات و توزیع، ضامن امنیت غذایی کشور در برابر بحران‌های طبیعی، تحریم‌ها، حملات سایبری یا حتی جنگ‌های تجاری آینده خواهد بود.