بستهبندی در دنیای امروز تنها محافظ محصول نیست؛ بلکه حامل پیام سازمان درباره احترام به مصرفکننده، زیباییشناسی، نوآوری و مسئولیتپذیری است. مصرفکننده امروز، فارغ از قیمت، کیفیت را از ظاهر تشخیص میدهد. شکلات، بستنی یا سس تکنفره، پیش از آنکه مزهشان چشیده شود، با نگاه قضاوت میشوند. وقتی بستهای زیبا، کاربردی و هوشمند طراحی میشود، نشان میدهد که تولیدکننده برای تجربه مشتری ارزش قائل است.
در صنعت غذایی ایران، محصولاتی داریم که از نظر فرمولاسیون و مواد اولیه، کیفیتی همتراز با برندهای بینالمللی دارند؛ اما بستهبندیهای ساده، غیرکاربردی یا غیرزیبا باعث میشود در رقابت بازاری عقب بمانند. این ضعف تنها به طراحی ظاهری محدود نیست، بلکه شامل عملکرد فنی بسته نیز میشود؛ از دربهایی که به سختی باز میشوند تا ظروفی که در انتقال یا نگهداری، نشتی یا آلودگی ایجاد میکنند.
علت اصلی این مسئله، نگاه سنتی به بستهبندی به عنوان «هزینه» است نه «سرمایهگذاری در کیفیت». در حالیکه در اقتصاد جهانی، بستهبندی بخشی از نظام کیفیت محصول محسوب میشود؛ بخشی که شاخصهایی مانند قابلیت استفاده، ایمنی، دوام، بازیافتپذیری و تأثیر احساسی را دربرمیگیرد. به بیان دیگر، بستهبندی نهفقط ظاهر کالا، بلکه کیفیت تجربه مصرف است.
اکنون زمان آن رسیده که صنعت غذایی کشور بستهبندی را در چارچوب نظامهای مدیریت کیفیت بازتعریف کند. ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در حوزه بستهبندی، همکاری میان طراحان صنعتی و مدیران کیفیت، تدوین استانداردهای ملی برای سهولت استفاده و بهکارگیری فناوریهای نوین مانند بستهبندی هوشمند، میتواند چهرهای تازه به محصولات ایرانی ببخشد.
اگر بپذیریم که کیفیت تنها در خطوط تولید شکل نمیگیرد، بلکه در لحظهای که مصرفکننده محصول را در دست میگیرد معنا پیدا میکند، آنگاه بستهبندی نه پایان کار، بلکه آغاز تجربه کیفیت خواهد بود.