ناترازی انرژی؛ بحران دیرینه
به گزارش پایگاه خبری صنایع غذایی فودنا، ایران سال‌هاست با مشکل ناترازی انرژی روبه‌رو است؛ وضعیتی که در آن عرضه و تولید انرژی به‌ویژه در فصل‌های اوج مصرف، پاسخگوی نیاز مردم و صنایع نیست. پیامدهای این مشکل شامل خاموشی‌ها، محدودیت در تولید صنعتی، فشار مالی بر دولت و آسیب‌های زیست‌محیطی گسترده است.
طبق آمار، سرانه مصرف گاز و برق در ایران بالاتر از میانگین جهانی است و بخش ساختمان به‌تنهایی ۳۵ تا ۴۰ درصد کل مصرف انرژی کشور را به خود اختصاص می‌دهد.
اجرای ناقص مبحث ۱۹ و پیامدهای آن
«مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان» برای اولین‌بار در سال ۱۳۷۰ تصویب و بارها بازنگری شد. این مبحث الزامات مشخصی در زمینه‌های زیر دارد:
عایق‌کاری حرارتی پوسته ساختمان
استفاده از پنجره‌های دوجداره
بهینه‌سازی تاسیسات گرمایشی و سرمایشی
بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر
کاهش مصرف برق و آب گرم مصرفی
مطالعات نشان داده است که اجرای کامل مبحث ۱۹ می‌تواند مصرف انرژی ساختمان‌ها را نصف کند. با این حال، میزان پیشرفت در پروژه‌های کوچک خصوصی به ۳۰ تا ۵۰ درصد، و در شهرهای کوچک کمتر از ۳۰ درصد محدود شده است. در پروژه‌های بزرگ دولتی، حداکثر به ۶۰ تا ۷۰ درصد می‌رسد.
دلایل عقب‌ماندگی
دلایل اصلی عدم اجرای گسترده مبحث ۱۹ عبارت‌اند از:
ضعف نظارت پیش از ساخت
هزینه‌های اولیه بالای عایق‌بندی و تجهیزات استاندارد
کمبود مشوق‌های اقتصادی مانند وام کم‌بهره یا معافیت مالیاتی
نبود شاخص‌های کمی برای ارزیابی مصرف واقعی انرژی
آموزش ناکافی به مهندسان و سازندگان
ظرفیت‌های مغفول‌مانده در انرژی‌های نو
با توجه به شرایط آب‌وهوایی، ایران پتانسیل بالایی در استفاده از انرژی خورشیدی دارد؛ از نصب آب‌گرم‌کن‌های خورشیدی تا بهره‌گیری از پنل‌های فتوولتائیک بر پشت‌بام‌ها. این فناوری‌ها می‌توانند فشار بر شبکه برق را در ساعات اوج مصرف کاهش داده و برق پاک تولید کنند، اما هنوز استفاده از آن‌ها محدود و پراکنده است.
راهکارها برای مهار هدررفت انرژی
کارشناسان راهکارهای زیر را برای تسریع در اجرای مبحث ۱۹ و بهینه‌سازی انرژی پیشنهاد می‌کنند:
اعطای وام کم‌بهره و مشوق‌های مالیاتی برای پروژه‌های عایق‌بندی
الزام سختگیرانه در مرحله صدور پروانه ساخت
سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر
فرهنگ‌سازی عمومی در مورد صرفه‌جویی واقعی انرژی و کاهش هزینه خانوار