پیامد بی‌توجهی به ظرفیت‌های بومی؛ بحران‌های دامنه‌دار محیط زیست
شینا انصاری، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، با اشاره به بحران‌هایی نظیر آلودگی هوا، خشکی تالاب‌ها، فرسایش خاک و کاهش منابع آبی، ریشه مشکلات کنونی را تصمیمات توسعه‌ای بدون لحاظ توان اکولوژیک مناطق مختلف دانست. وی خاطرنشان کرد: «پروژه‌های صنعتی و تولیدی در گذشته بدون ارزیابی دقیق ظرفیت‌های محلی جانمایی شده و اکنون تبعاتش دامنگیر همگان است.»
به گفته انصاری، مسائل زیست‌محیطی ایران نیازمند بازنگری کلان در مسیر توسعه، با اولویت حفاظت از محیط و بهره‌گیری مؤثرتر از ظرفیت‌های بومی و اجتماعی هر منطقه است.
اصلاحات نهادی، مردمی‌سازی و احیای صندوق محیط زیست
انصاری در گردهمایی فعالان محیط زیستی همدان تأکید کرد: دولت سیاست گفت‌وگو و مردم‌محوری را پیش گرفته و عبور از بحران‌ها صرفاً با راهکارهای کوتاه‌مدت و دستوری ممکن نیست. وی خواهان برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت و نقش‌آفرینی مجلس، به ویژه در تقویت بودجه صندوق ملی محیط زیست شد. او خواستار بازگشت بخشی از عوارض سبز (عوارض آلودگی) به حوزه حفاظت شهری برای احیای زیست‌بوم‌ها تحت نظارت استانداران و ادارات کل محیط زیست شد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از تشکل‌های مردمی خواست تمرکز خود را از مطالبه‌گری صرف به ارائه راهکار کارشناسی تغییر دهند و دولت هم آماده استفاده از ظرفیت علمی انجمن‌ها و رسانه‌هاست؛ تعامل با نهادهای مردمی و الگو قرار دادن طرح‌هایی همچون پهنه‌بندی زیستی همدان می‌تواند نمونه توسعه پایدار در سراسر کشور باشد.
پیشگامی همدان: از الگوی فکری تا تحول انرژی خورشیدی
به نقل از حمید ملانوری‌شمسی، استاندار همدان، این استان در دولت چهاردهم با تولید ۳۵۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی پیشگام تحولات انرژی‌های پاک در ایران شده است. وی افزود: همدان در ده ماه اخیر به‌طور مستمر نیروگاه خورشیدی جدید وارد مدار کرده، تا پایان سال ۵۰۰ مگاوات دیگر راه‌اندازی می‌شود و ۶۰۰ مگاوات نیروگاه در حال بهره‌برداری قرار دارد. بیش از هزار خانوار مددجو با حمایت اجتماعی و سهامداری در پروژه‌های خورشیدی در این حرکت عدالت‌محور مشارکت داده شده‌اند.
حضور پررنگ همدان در تولید انرژی‌های نو، رویکرد عدالت‌محور در تخصیص سهام نیروگاه‌های خورشیدی به محرومان و همگام‌سازی با اهداف ملی کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و ایجاد اشتغال پایدار را تقویت می‌کند.
نقش تمدنی و توریستی همدان؛ محور بالندگی علمی و فرهنگی کشور
حمیدرضا حاجی‌بابایی، نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی، نیز تأکید کرد: همدان با تمدن ریشه‌دار و جایگاه منحصربه‌فرد، الگوی گفتگو و رقابت فرهنگی سالم است و توسعه گردشگری علمی و تاریخی راهی برای تثبیت این جایگاه و اشتغال‌زایی پایدار خواهد بود. او راهکار کاهش مصرف آب را گذار جدی از کشاورزی سنتی به کشاورزی مکانیزه دانست.
اهمیت سیاست‌های قرنطینه‌ای در مدیریت واردات برای حفظ زیست‌بوم
مطابق اسناد رسمی و مکاتبات تخصصی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان توسعه تجارت ایران (نامه‌های شماره ۲۶۷۰۲۹ مورخ ۱۴۰۱/۰۴/۲۷ و ۵۶۸۳۴۰۹ و ۵۶۸۳۴۹ مورخ ۱۴۰۱/۰۴/۳۱، مندرج در فایل پیوست)، واردات گندم خوراکی از گرجستان و چمن رول از ترکیه منحصراً با رعایت سختگیرانه ضوابط قرنطینه امکان‌پذیر شده است. این مقررات شامل ارجاع پرونده به سازمان حفظ نباتات، ریسک‌سنجی کالاهای کشاورزی و الزامات کنترلی در کلیه مراحل ثبت سفارش و ترخیص می‌باشد.
این نامه‌ها نشان می‌دهد اتخاذ تدابیر پیشگیرانه برای واردات کالاهای حساس، بخشی لاینفک از سیاست‌های توسعه‌ای علمی و مبتنی بر ظرفیت‌های بومی است تا ریسک انتقال آفات، بیماری‌ها و آسیب‌های زیست‌محیطی به حداقل برسد و منابع بوم‌شناختی کشور حفظ شود.
ضرورت یکپارچگی علمی، فنی و مردمی در بازطراحی توسعه پایدار ایران
در مجموع، بحران‌های محیط زیستی کشور بدون مشارکت تشکل‌ها، رویکرد علمی در مدیریت واردات و بهره‌مندی از ظرفیت‌های محلی و عدالت‌محور، حل نخواهد شد. تجارب موفق همدان در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و سامانه‌های کنترل واردات کشاورزی، الگوهایی کاربردی برای استان‌های کشور است. رسوخ این سیاست‌ها به سایر بخش‌های صنعتی، گردشگری و کشاورزی ضمن حفظ مزیت‌های ملی، ایران را در مسیر توسعه پایدار قرار خواهد داد.