رضاحسین اسماعیلی، درخصوص وضعیت خرید توافقی سیب‌زمینی در این استان اظهار کرد: خرید توافقی به معنای انعقاد قرارداد بین کشاورز و خریدار، اعم از شرکت‌ها، صادرکنندگان یا عرضه‌کنندگان در بازار داخلی و خارجی، پیش از کشت محصول است. در این قراردادها، عواملی مانند نوع بذر، میزان تولید و سایز محصول مورد توافق قرار می‌گیرد، اما با این حال، خرید توافقی سیب‌زمینی در استان مرکزی چندان رواج ندارد.
وی افزود: کشاورزان، اغلب الگوی کشت تعیین‌شده را رعایت نمی‌کنند و بیش از حد یا کمتر از نیاز اقدام به تولید می‌کنند و متأسفانه ابزار قانونی مؤثری برای برخورد با تولید خارج از الگوی کشت وجود ندارد.
اسماعیلی به موانع توسعه خرید توافقی اشاره کرد و گفت: یکی از دلایل اصلی عدم استقبال از خرید توافقی، بی‌میلی کشاورزان به انعقاد قراردادهای کشاورزی است. بسیاری از کشاورزان با شرکت‌ها قرارداد کشاورزی منعقد نمی‌کنند تا بذر باکیفیت و با قیمت مناسب دریافت کنند. به همین دلیل، خرید توافقی در استان به‌صورت گسترده جا نیفتاده است.
وی گفت: در حال حاضر، تنها چند شرکت در استان مرکزی که از سیب‌زمینی به‌عنوان ماده اولیه برای تولید محصولاتی مانند چیپس استفاده می‌کنند، با تعدادی از کشاورزان قرارداد خرید توافقی امضا کرده‌اند. اما به جز این موارد، هیچ شرکت یا تاجری در استان به‌صورت جدی به این نوع خرید روی نیاورده و عملاً خرید توافقی در استان مرکزی رونق قابل‌توجهی ندارد.
اسماعیلی افزود: کشاورزان به دلیل عدم آگاهی یا عدم اعتماد کافی، رغبتی به این نوع قراردادها نشان نمی‌دهند و این موضوع باعث شده که بازار سیب‌زمینی در استان همچنان به‌صورت سنتی اداره شود.
وی به وضعیت کشت سیب‌زمینی در استان اشاره کرد و گفت: استان مرکزی حدود ۲۴۰۰ هکتار سطح زیر کشت سیب‌زمینی دارد که عمدتاً در شهرستان‌های اراک و ساوه متمرکز است. با این حال، مشکلات متعددی گریبان‌گیر سیب‌زمینی‌کاران است.
این مقام مسئول در جهاد کشاورزی استان مرکزی بی‌ثباتی قیمت را مهم‌ترین چالش این بخش دانست و گفت: نوسانات قیمت سیب‌زمینی تأثیر مستقیمی بر تصمیم‌گیری کشاورزان دارد. سال گذشته قیمت سیب‌زمینی کاهش یافت یا در برخی موارد نامتعارف بود، به‌طوری‌که کشاورزان درآمد مطلوبی کسب نکردند. در نتیجه، بسیاری از آن‌ها امسال به کشت محصولات جایگزین مانند چغندر قند و علوفه روی آورده اند.
وی در خصوص تأثیر نوسانات قیمت بر الگوی کشت نیز گفت: بی‌ثباتی قیمت محصولات کشاورزی، کشاورزان را به سمت کشت محصولاتی با درآمد بالاتر و بازار پایدارتر سوق می‌دهد. وقتی قیمت محصولی مانند سیب‌زمینی ثبات نداشته باشد، کشاورز به‌دنبال محصولی می‌رود که سود اقتصادی بیشتری داشته باشد. این رفتار باعث تغییر مداوم الگوی کشت و بر هم خوردن تعادل تولید در استان می‌شود.
وی افزود: برای مثال، کاهش درآمد سیب‌زمینی‌کاران در سال گذشته، انگیزه آن‌ها برای ادامه کشت این محصول را کاهش داد و بسیاری ترجیح دادند محصولی با بازده اقتصادی بالاتر کشت کنند. این روند می‌تواند به کاهش تولید سیب‌زمینی در سال‌های آینده منجر شود.
اسماعیلی با بیان اینکه برای ترویج خرید توافقی و تثبیت بازار سیب‌زمینی، نیاز به اقدامات حمایتی از سوی دولت و نهادهای کشاورزی است، گفت: ارائه مشوق‌هایی مانند تأمین بذر باکیفیت، تسهیلات مالی و آموزش کشاورزان در زمینه مزایای قراردادهای توافقی می‌تواند به توسعه این روش کمک کند.
وی افزود: همچنین، ایجاد ثبات در بازار محصولات کشاورزی از طریق تنظیم قیمت‌ها و ایجاد بازارهای تضمینی برای فروش محصولات، می‌تواند اعتماد کشاورزان را به کشت سیب‌زمینی و قراردادهای توافقی افزایش دهد. تا زمانی که کشاورزان از سود اقتصادی و پایداری بازار مطمئن نباشند، تمایلی به تغییر روش‌های سنتی خود نشان نخواهند داد.
وی بیان کرد: با توجه به چالش‌های موجود، توسعه خرید توافقی سیب‌زمینی در استان مرکزی نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و همکاری بین بخش دولتی و خصوصی است. تقویت زیرساخت‌های کشاورزی، افزایش آگاهی کشاورزان و ایجاد بسترهای قانونی برای الزام به رعایت الگوی کشت، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به بهبود وضعیت تولید و بازار سیب‌زمینی در این استان کمک کند.
اسماعیلی افزود: اگر بتوانیم با حمایت‌های هدفمند و مدیریت بازار، اعتماد کشاورزان را جلب کنیم، خرید توافقی می‌تواند به ابزاری مؤثر برای تنظیم تولید و افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی تبدیل شود.
وی خاطرنشان کرد: استان مرکزی با وجود پتانسیل بالای تولید سیب‌زمینی، به دلیل بی‌ثباتی قیمت و عدم استقبال از خرید توافقی، با چالش‌های جدی در این بخش مواجه است. حرکت به سمت کشاورزی قراردادی و ایجاد ثبات در بازار، کلید حل این مشکلات و تضمین درآمد پایدار برای کشاورزان خواهد بود.