کشاورزی یکی از بخش‌های مهم و راهبردی اقتصاد کشور است که نقشی کلیدی در تأمین امنیت غذایی، اشتغال پایدار، توسعه مناطق روستایی و حتی صادرات غیرنفتی دارد. بخشی از این نظام تولید، به کشت محصولات اساسی و پرمصرفی همچون سیب‌زمینی و پیاز اختصاص دارد که نه‌تنها در سفره روزمره خانوارهای ایرانی نقش پررنگی دارند، بلکه جایگاه ویژه‌ای در تنظیم بازار، صنایع تبدیلی و صادرات نیز ایفا می‌کنند. استان اصفهان به‌رغم محدودیت‌های شدید منابع آبی و چالش‌های اقلیمی، یکی از استان‌های پیشرو در تولید این محصولات است. با اجرای برنامه الگوی کشت، بهره‌گیری از روش‌های نوینی مانند کشت نشایی و سنجش از راه دور، و همچنین تولید گسترده بذر سیب‌زمینی، این استان توانسته سهم قابل‌توجهی در تأمین نیاز بازار داخلی و تقویت زیرساخت‌های کشاورزی کشور ایفا کند.
پیمان فیروزنیا، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان درباره روند تولید و کشت سیب‌زمینی و پیاز به ایسنا می‌گوید: براساس برنامه الگوی کشتی که به این استان ابلاغ شده بود، دو هزار هکتار برای کشت زمستانه، در نظر گرفته شد که این سطح به‌طور کامل محقق و درحال‌حاضر، به مرحله برداشت رسیده است.
وی می‌افزاید: برای کشت بهاره و تولید پاییزه در سال جاری، سطحی معادل ۱۲ هزار هکتار برای استان اصفهان برنامه‌ریزی شده بود که تا این لحظه حدود ۱۰ هزار و ۷۰۰ هکتار آن اجرایی شده و کشت همچنان ادامه دارد. در مجموع این استان تاکنون ۱۲ هزار و ۷۰۰ هکتار از اراضی استان زیر کشت سیب‌زمینی رفته، درحالی‌که برنامه‌ریزی انجام شده برای کل سال، ۱۴ هزار هکتار بوده است.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان ادامه می‌دهد: در این برنامه سعی شده است با در نظر گرفتن تنوع ارقام سیب‌زمینی، نیازهای مختلف استان اعم از مصرف صنعتی و تازه‌خوری تأمین شود.
فیروزنیا با اشاره به عملکرد سیب‌زمینی در اراضی زمستانه استان که بیشتر در مناطق مرکزی حاشیه زاینده‌رود شامل شهرستان‌های اصفهان، فلاورجان و خمینی‌شهر انجام می‌شود، اظهار می‌کند: برداشت از این اراضی چیزی حدود ۴۵ تا ۴۷ تن در هکتار برآورد شده است.
وی با توجه به اینکه در مناطق غربی استان که تولید سیب‌زمینی پاییزه انجام می‌شود، مطرح می‌کند: عملکرد به‌طور میانگین حدود ۳۲ تن در هکتار است. با توجه به این سطح و عملکرد، پیش‌بینی می‌شود که تولید سیب‌زمینی استان در سال جاری به حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار تن در دوکشت برسد.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان ادامه می‌دهد: بااین‌حال، به‌دلیل رعایت نشدن الگوی کشت در برخی استان‌ها، قیمت سیب‌زمینی کاهش پیدا کرده و موجب زیان برخی کشاورزان شده است. با این‌وجود، تلاش شده نهاده‌های یارانه‌دار و امکانات حمایتی در اختیار کشاورزانی قرارگیرد که الگوی کشت را رعایت کرده‌اند، تا از میزان ضرر آن‌ها کاسته شود و مسیر فعالیت کشاورزی به سمت سودآوری و پایداری سوق داده شود.
پیاز؛ از اردستان تا فریدن با بیش از ۹۵ درصد نشایی
فیروزنیا با اشاره به بخش کشت و برداشت پیاز می‌گوید: برنامه کشت استان اصفهان برای سال جاری چهار هزار و۸۰۰ هکتار در نظر گرفته شده که تاکنون با اندکی اختلاف، به‌طور تقریبی به شکل کامل اجرا شده است. بیش از ۹۵ درصد از پیاز استان به‌صورت نشایی کشت می‌شود که این روش نقش مهمی در کاهش مصرف آب ایفا می‌کند.
وی توضیح می‌دهد: کشت پیاز در استان، از مناطق گرمسیری مانند اردستان آغاز و سپس به مناطق معتدل و سردسیری مانند شهرستان‌های فریدن، فریدون‌شهر، چادگان و سمیرم می‌رسد. به‌منظور کنترل سطح زیرکشت و رعایت الگوی ملی، سال جاری برای اولین‌بار پایش سطح زیرکشت پیاز با استفاده از سنجش از راه دور درحال انجام است.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان می‌افزاید: شرکت‌های دانش‌بنیان با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، پایش و برآورد سطح مزارع را از طریق فناوری‌های نوین انجام می‌دهند که گام مهمی در مسیر مدیریت بهینه تولید به‌شمار می‌رود.
فیروزنیا مطرح می‌کند: کاهش قیمت پیاز نیز مانند سیب‌زمینی یکی از چالش‌های پیش‌روی کشاورزان بوده که علت اصلی آن کشت مازاد خارج از برنامه در استان‌های جنوبی کشور است. با عبور از این دوره، پیش‌بینی می‌شود با کنترل عرضه، قیمت‌ها به تعادل برسد و کشاورزان استان اصفهان دچار خسارت نشوند.
وی درخصوص صادرات سیب‌زمینی و پیاز می‌گوید: درحال‌حاضر، محدودیتی از نظر قانونی وجود ندارد و صادرات درحال انجام است، اما آنچه اهمیت دارد، برنامه‌ریزی دقیق و تعیین بازارهای هدف پیش از آغاز فصل برداشت است. صادرات سیب‌زمینی به‌صورت کم‌وبیش درحال انجام است، اما درباره پیاز، با توجه به شرایط کشور مقصد و امکان تولید داخلی آن‌ها، ممکن است تقاضا محدود باشد.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان مطرح می‌کند: این استان به‌عنوان یکی از استان‌های مهم در تولید بذر سیب‌زمینی کشور شناخته می‌شود. تعداد قابل توجهی شرکت در زمینه تولید مینی‌تیوبر (ریزغده) سیب‌زمینی در استان فعال‌اند که نقش مهمی در ارتقای کیفیت بذر و افزایش سلامت سیب‌زمینی ایفا می‌کنند.
فیروزنیا ادامه می‌دهد: بیش از ۸۰ درصد مینی‌تیوبر مورد نیاز کشور در استان اصفهان تولید می‌شود و سالانه میلیون‌ها عدد غده تولید می‌شود که تأثیر بسزایی در افزایش عملکرد و کیفی و کمی در خود استان و سایر استان‌ها تأثیرگذار باشد.
وی می‌افزاید: علاوه‌بر این، تولید بذر سیب‌زمینی در کلاس‌های مختلف نیز در استان انجام می‌شود. بخش محدودی از بذر پایه مورد استفاده (بیشتر ارقام جدید) از محل واردات تأمین می‌شود، اما عمده نیاز کشور از طریق تولید داخلی در اصفهان پاسخ داده می‌شود.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان اظهار می‌کند: سال گذشته حدود ۳۰ هزار تن بذر سیب‌زمینی از بیش از ۲۰ رقم مختلف در استان تولید شده است. کیفیت بذور سیب‌زمینی‌های تولیدی نیز در وضعیت مطلوبی قرار دارد که نقش مهمی در ارتقای بهره‌وری آب ایفا می‌کند.
قیمت خرید و جایگاه استان
فیروزنیا توضیح می‌دهد: اگرچه برای محصولات سیب‌زمینی و پیاز قیمت تضمینی اعلام می‌شود، اما این قیمت تنها بخش کوچکی از هزینه تولید را پوشش می‌دهد و نه هزینه کامل و سود کشاورزان را، اما درآمد واقعی کشاورز تابعی از عرضه و تقاضای بازار است. درحال‌حاضر، سیب‌زمینی حدود ۱۰ هزار تومان و پیاز بین پنج تا هفت هزار تومان از کشاورز خریداری می‌شود.
وی می‌افزاید: از نظر جایگاه کشوری، استان اصفهان پس از اردبیل و همدان، سومین تولیدکننده بزرگ سیب‌زمینی در کشور است.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان ادامه می‌دهد: در زمینه تولید پیاز بهاره و تابستانه نیز استان اصفهان رتبه اول یا دوم را در سطح کشور به خود اختصاص داده و نقش کلیدی در تأمین بازار داخلی دارد.
به گزارش ایسنا، کشاورزی استان اصفهان با وجود چالش‌های متعدد از جمله محدودیت منابع آبی، نوسانات قیمتی و بی‌ثباتی بازار، همچنان با برنامه‌ریزی هدفمند و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، جایگاه خود را به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید محصولات زراعی کشور حفظ کرده است. تحقق بیش از ۹۰ درصدی برنامه کشت سیب‌زمینی، عملکرد مطلوب در اراضی زمستانه و پاییزه، گسترش کشت نشایی پیاز و استفاده از سنجش از راه دور برای پایش سطح زیرکشت، نشان‌دهنده حرکت کشاورزی استان به‌سمت بهره‌وری و پایداری بیشتر است. همچنین، نقش اصفهان در تولید بذر سیب‌زمینی، به‌ویژه مینی‌تیوبر، جایگاه استراتژیک این استان را در زنجیره تأمین ملی تثبیت کرده است. بااین‌حال، استمرار این روند نیازمند رعایت دقیق الگوی کشت در سطح ملی، ایجاد تعادل در بازار از طریق سیاست‌های صادراتی مؤثر، تقویت زیرساخت‌های حمایتی و ارائه قیمت‌های واقعی و منصفانه برای محصولات کشاورزی است؛ تنها در چنین شرایطی می‌توان از زیان تولیدکنندگان جلوگیری کرد و انگیزه لازم برای تداوم تولید در بخش کشاورزی را حفظ نمود.