پیرو تصویب موافقتنامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (شامل کشورهای ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و روسیه) و با هدف تسهیل رویه واردات و بهره‌مندی از تعرفه‌های ترجیحی، جزئیات مربوط به قوانین، الزامات و فرایند اجرایی واردات قطعی کالا از این کشورها اعلام شد. این بخشنامه طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی و نامه‌های رسمی مراجع ذیربط، از هم‌اکنون تا اطلاع ثانوی لازم‌الاجراست.
اهمیت گواهی مبدأ در استفاده از تعرفه‌های ترجیحی
بر اساس این دستورالعمل، کلید اصلی بهره‌مندی از تعرفه‌های ترجیحی برای واردات کالا، ارائه گواهی مبدأ معتبر است. این گواهی تنها توسط مراجع مجاز کشورهای عضو اوراسیا صادر شده و باید دارای شرایط، فرم و مُهرهای امنیتی مورد تأیید باشد. اصل این گواهی به همراه اظهارنامه گمرکی ثبت و تا سه سال در محل امن نگهداری می‌شود. همچنین، گواهی مبدأ می‌تواند به صورت کاغذی یا (در آینده) الکترونیک ارائه شود و بررسی صحت آن از طریق وب‌سایت‌های اعلام شده اوراسیا امکان‌پذیر است.
الزام حمل مستقیم و مدارک پشتیبان برای واردات کالا
امتیازات تعرفه‌ای ویژه، تنها برای کالاهایی قابل اعمال است که حمل آنها به صورت مستقیم از کشورهای اوراسیا انجام شود. اگر کالا از طریق کشورهای ثالث عبور کند، ارائه مدارک مستدل درباره عبور و عدم دخالت در ماهیت کالا الزامی است. این مدارک باید شامل اسناد حمل با توضیحات دقیق درباره کالا، تاریخ‌های بارگیری و تخلیه، و تأیید مقامات گمرکی کشورهای ترانزیتی باشد.
معافیت و کاهش حقوق گمرکی برای واردات اوراسیا
مهم‌ترین ویژگی این دستورالعمل، تعیین نرخ صفر (۰%) برای حقوق گمرکی و سود بازرگانی کالاهای وارداتی از کشورهای اوراسیا در قالب حمل مستقیم است. استثناها، تنها محدود به جداول و ردیف‌هایی است که در موافقتنامه به عنوان ردیف تعرفه‌ای خاص برای ایران تعیین شده‌اند که نرخ‌های ویژه و سقف ترجیحی آنها در پیوست‌های قانون آمده است. در واردات بیش از سهمیه سالانه، حقوق گمرکی بر اساس نرخ‌های سقفی یا کتاب مقررات تعیین می‌شود.
فرایند بررسی اسناد و رعایت جزئیات امنیتی
گمرکات موظفند اصالت و شکل ظاهری گواهی مبدأ را براساس نمونه‌های پیوست بخشنامه و مشخصات امنیتی کنترل کنند؛ درج هرگونه مهر یا امضای غیرمطابق با نمونه‌های تایید شده، موجب عدم اعطای امتیازات تعرفه‌ای خواهد بود. همچنین اصل اسناد باید توسط مدیر یا معاون گمرک تایید و جزو سوابق گمرکی ثبت شوند.
نکات کلیدی برای ترخیص هرچه دقیق‌تر
همه کالاها باید در برگه اصلی گواهی مبدأ قید شده باشند و الحاق یا اضافه کردن اطلاعات به اسناد ممنوع است.
اعتبار گواهی مبدأ از تاریخ صدور ۱۲ ماه است و در صورت عدم ارائه به‌هنگام، ترخیص با پرداخت کامل وجوه متعلقه انجام شده و استرداد اضافه پرداخت مشروط به ارائه گواهی تا مهلت مقرر خواهد بود.
اگر استفاده از امتیازات ترجیحی پس از بررسی‌های کارشناسی مردود شد، مراحل ترخیص عادی طبق قوانین جاری اجرا خواهد شد.
دانلود اصل دستورالعمل