سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در تازه‌ترین نسخه «چشم‌انداز غذایی جهان» جایگاه ایران در صادرات لبنیات در سال ۲۰۲۵ را اعلام کرد. بر اساس این گزارش، ایران با صادرات ۲ میلیون و ۸۹ هزار تن لبنیات، در جایگاه هشتم جهان قرار گرفته است؛ پس از آرژانتین در رتبه هفتم و پیش از عربستان سعودی در جایگاه نهم.
تولید ۸.۹ میلیون تنی؛ رشد محدود اما پایدار
فائو مجموع تولید لبنیات ایران در سال زراعی ۲۰۲۵ را ۸ میلیون و ۹۲۰ هزار تن اعلام کرده است. این رقم نسبت به سال قبل (۸ میلیون و ۸۵۰ هزار تن) حدود یک درصد رشد داشته است؛ رشدی محدود اما ادامه‌دار در ساختار تولید لبنیات کشور.
صادرات؛ یک چهارم تولید ایران
طبق گزارش فائو، ایران حدود ۲۴ درصد از کل لبنیات تولیدی خود را صادر کرده است؛ سهمی که در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته، «بسیار بالا» ارزیابی می‌شود.
برای مقایسه:
• اتحادیه اروپا تنها ۱۴ درصد از لبنیات تولیدی خود را صادر می‌کند
• آمریکا فقط ۱۲ درصد را روانه بازارهای جهانی می‌کند
• ترکیه با وجود تولید سه برابر ایران، تنها ۱.۳ میلیون تن (۱۳۵۴ هزار تن) صادر کرده است
افت ۱۲ درصدی صادرات لبنیات ایران
آمار فائو نشان می‌دهد صادرات لبنیات ایران در سال زراعی ۲۰۲۵ نسبت به سال قبل ۱۲ درصد کاهش یافته است.
• صادرات سال ۲۰۲۴: دو میلیون و ۳۸۳ هزار تن
• صادرات سال ۲۰۲۵: دو میلیون و ۸۹ هزار تن
رتبه‌بندی کامل صادرکنندگان بزرگ لبنیات در جهان – سال ۲۰۲۵
بر اساس اطلاعات فائو:
۱. اتحادیه اروپا – ۲۳ میلیون تن
۲. نیوزیلند – ۱۹ میلیون تن
۳. آمریکا – ۱۲ میلیون تن
۴. بلاروس
۵. انگلیس
۶. استرالیا
۷. آرژانتین
۸. ایران – ۲.۰۸۹ میلیون تن
۹. عربستان سعودی – ۲.۰۷۹ میلیون تن
ایران تنها فاصله‌ای حدود ۱۰ هزار تن با عربستان دارد و فاصله نسبتاً بیشتری با آرژانتین در رتبه هفتم.
آیا صادرات بالا نشانه قدرت است؟
اگرچه صادرات بخشی از شاخص‌های قدرت اقتصادی محسوب می‌شود، اما در مورد لبنیات، بسیاری از اقتصاددانان افزایش سهم صادرات را برای کشوری پرجمعیت مانند ایران «زنگ هشدار» می‌دانند.
کشورهای صنعتی عمده تولید خود را به مصرف داخلی اختصاص می‌دهند تا امنیت غذایی خود را تضمین کنند. در مقابل، سهم بالای صادرات در ایران می‌تواند نشان‌دهنده فشار بر عرضه داخلی یا عدم توازن در سیاست‌های تنظیم بازار باشد.