صادرات لبنیات ایران به ۳۰ کشور با وجود چالش قطعی برق و حاشیه سود پایین

به گزارش فودنا، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران از رشد ۳۰ درصدی صادرات محصولات لبنی در ماه‌های اخیر خبر داد و گفت: این محصولات اکنون به بیش از ۳۰ کشور جهان از جمله بازارهای دوردست مانند کانادا و آمریکا صادر می‌شوند، اما مشکلاتی چون قطعی برق، حاشیه سود پایین، سرانه مصرف پایین و موانع ارزی همچنان سد راه توسعه این صنعت است.

به گزارش پایگاه خبری صنایع غذایی فودنا و به نقل از ایلنا، محمد فربد با اشاره به فشار شدید ناشی از قطعی برق بر واحدهای لبنی گفت: حتی واحدهایی که مجهز به دیزل ژنراتور هستند به دلیل ظرفیت محدود این تجهیزات، در زمان‌های قطعی قادر به تأمین کامل برق مورد نیاز خود نیستند. به گفته او در شهرک‌های صنعتی، قطع برق دو تا سه روز در هفته اتفاق می‌افتد که حتی اگر برنامه‌ریزی‌شده باشد، باز هم تولید را دچار مشکل می‌کند.
تأمین کامل نیاز داخلی و کاهش تعداد واحدها

فربد اعلام کرد: امروز بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ شرکت لبنی به‌صورت فعال تمام نیاز داخلی کشور را تأمین می‌کنند. در گذشته بیش از ۱۳۰۰ واحد فعال وجود داشت که کاهش آن مشابه روند جهانی است؛ کشورهایی مثل آلمان نیز از هزاران واحد کوچک در دهه ۱۹۶۰ به صد واحد بزرگ و متمرکز رسیده‌اند.
حاشیه سود پایین و رقابت شدید

وی دلیل اصلی تعطیلی یا ادغام واحدها را سود پایین عنوان کرد: حاشیه سود حدود ۵ درصد است، در حالی که طبق آیین‌نامه قیمت‌گذاری باید حداقل ۱۴ درصد باشد. اما رقابت فشرده در بازاری که ۸۰ درصد تولیدش معطوف به شیر، ماست و پنیر است، چنین سودی را عملاً غیرممکن کرده است.
سرانه مصرف نگران‌کننده

به گفته فربد، سرانه مصرف لبنیات بر پایه شیر در ایران حدود ۷۰ کیلوگرم در سال است، در حالی که این رقم در کشورهای توسعه‌یافته بیش از ۳۰۰ کیلوگرم است. کاهش مصرف ناشی از عدم رشد دستمزد متناسب با تورم، نه‌تنها حاشیه سود تولیدکننده را کاهش داده بلکه سلامت عمومی را با تهدید افزایش بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان مواجه کرده است.
اشتغال و تفاوت هزینه تولید

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی گفت: حدود ۱۲۰ هزار نفر در این صنعت به‌طور مستقیم و سه تا چهار برابر این تعداد به‌صورت غیرمستقیم اشتغال دارند. تفاوت قدمت و تجهیزات کارخانجات، تفاوت عمده‌ای در قیمت تمام‌شده محصولات ایجاد می‌کند؛ کارخانجات قدیمی با تجهیزات مستهلک، هزینه استهلاک کمتری نسبت به واحدهای تازه‌تأسیس دارند.
کیفیت تولید و محدودیت احتکار

با توجه به فسادپذیری محصولات لبنی، امکان احتکار وجود ندارد و رقابت سالم‌تری حاکم است. فربد وضعیت کیفیت و تنوع محصولات لبنی داخلی را قابل‌مقایسه با اروپا دانست و بر رعایت استانداردهای بالا تأکید کرد.
رشد صادرات به بازارهای متنوع

این صنعت در ماه‌های اخیر از نظر وزنی ۳۰ درصد و از نظر ارزشی ۳۹ درصد رشد صادرات داشته است. صادرات به ۳۰ کشور از جمله عراق، پاکستان، افغانستان، قطر، عمان، امارات، و حتی آمریکا و کانادا انجام می‌شود. برای نمونه، برخی شرکت‌ها اقدام به صادرات دوغ و پنیر به کانادا کرده‌اند.
تأمین مواد اولیه و وضعیت کره

ایران صادرکننده شیر خام، شیر خشک و اخیراً کره است. سال گذشته تقاضای بالای صادرات کره به دلیل اختلاف قیمت داخلی و جهانی موجب کمبود شد، اما امسال مشکل برطرف شده است.
چالش تعهدات ارزی

صادرات لبنیات بیش از یک میلیارد دلار ارزآوری سالانه دارد، اما فرآیند تخصیص ارز صادراتی به تولیدکنندگان با کندی و سهمیه‌بندی انجام می‌شود. فربد پیشنهاد کرد امکان استفاده مستقیم از ارز حاصل از صادرات برای واردات تجهیزات و مواد مورد نیاز فراهم شود.
حذف قیمت‌گذاری دستوری و تأثیر قیمت شیر خام

طبق قانون برنامه هفتم توسعه، لبنیات دیگر مشمول قیمت‌گذاری دستوری نیست و قیمت بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. با این حال، افزایش ۲۷.۷ درصدی قیمت مصوب شیر خام از ۱۸ هزار به ۲۳ هزار تومان باعث رشد ۱۵ تا ۱۷ درصدی قیمت محصولات شده که به‌صورت مرحله‌ای برای جلوگیری از فشار بر مصرف‌کننده اعمال شده است.
ارتباط مستقیم دامداری و کارخانه

حدود ۱۳ واحد لبنی بزرگ دامداری اختصاصی دارند و برخی دامداران نیز وارد بخش تولید لبنیات شده‌اند. این ارتباط باعث درک متقابل مشکلات و مدیریت بهتر زنجیره تأمین شده است.
ظرفیت خالی و ضرورت حمایت دولت

ظرفیت خالی قابل توجهی در این صنعت وجود دارد که با افزایش سرانه مصرف داخلی یا توسعه صادرات، بدون سرمایه‌گذاری سنگین قابل استفاده است. فربد تأکید کرد کار فرهنگی برای افزایش مصرف از یکسو و حمایت صادراتی از سوی دیگر، می‌تواند این ظرفیت را فعال کند.

(شنبه ۱۸ مرداد ۱۴۰۴) ۱۷:۲۲