طی هفته گذشته برخی رسانههای عربی مدعی شدند که دو شهروند عمانی پس از مصرف آب معدنی ایرانی جان خود را از دست دادهاند؛ خبری که بلافاصله بازتاب گستردهای در سطح منطقه داشت و بعضی کشورها نیز برای مدتی محدودیت موقتی بر واردات آب معدنی از ایران اعمال کردند.
اما بر اساس پیگیریهای وزارت امور خارجه، بررسیهای سازمان غذا و دارو و اتاق بازرگانی ایران و عمان، مشخص شد که این ادعا صحت ندارد و محصولات ایرانی در تمامی نمونهبرداریهای انجامشده سالم بودهاند.
نتیجه بررسیها: بطریها دستکاریشده بودند
محسن رازقی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و عمان، با اشاره به نتایج نهایی تحقیقات اظهار کرد:
«نمونهگیری مشترک در ایران و عمان نشان داد که بطریهای مورد اشاره پلمب اصلی نداشتهاند و در آنها مواد مخدر تزریق شده بود. آب معدنی ایرانی هیچ نقشی در مرگ شهروندان عمانی نداشته و سلامت آن در آزمایشها کاملاً تأیید شد.»
به گفته او، تحقیقات دستگاههای ذیربط نشان میدهد که محمولههای اصلی آب معدنی ایرانی در مسیر صادرات از پلمب اصلی و گواهی سلامت برخوردار بودهاند و تغییر محتویات بطریها پس از خروج از زنجیره رسمی توزیع صورت گرفته است.
زیان اقتصادی و آسیب به اعتبار برندهای ایرانی
رازقی افزود: «با وجود اثبات بیگناهی شرکتهای ایرانی، انتشار اولیه شایعه باعث شد برخی کشورها بهصورت موقت جلوی واردات آب معدنی ایران را بگیرند. این اقدام، نهتنها موجب زیان اقتصادی برای تولیدکنندگان شد بلکه به اعتبار محصولات ایرانی در بازارهای منطقه نیز آسیب زد.»
وی از وزارت بهداشت و وزارت امور خارجه خواست برای اعاده حیثیت برندهای ایرانی اقدام فوری انجام دهند و با ارائه مستندات رسمی به دولت عمان، گواهی سلامت کالا و حمایت دیپلماتیک برای بازگشت بازار از دسترفته صادر کنند.
احتمال جنگ رسانهای و رقابت پنهان تجاری
کارشناسان اقتصادی معتقدند این ماجرا میتواند جنبهای از رقابت ناسالم و جنگ تجاری در بازار آب معدنی خلیج فارس باشد؛ بازاری که طی دو سال اخیر سهم شرکتهای ایرانی در آن رو به افزایش بوده است. تعدادی از تحلیلگران نیز به نقش رسانههای وابسته به رقبا در دامنزدن به این بحران ساختگی اشاره کردهاند.
تأکید بر لزوم دیپلماسی رسانهای برای حفظ برند ایرانی
به گفته فعالان صادراتی، تجربه این حادثه نشان داد که در کنار دیپلماسی اقتصادی، دیپلماسی اطلاعرسانی و رسانهای نیز برای حفظ اعتبار برندهای ایرانی ضروری است. کارشناسان پیشنهاد میکنند تیمهای مشترک اطلاعرسانی میان وزارت بهداشت، سازمان استاندارد و وزارت امور خارجه تشکیل شود تا از تکرار چنین بحرانهای ساختگی جلوگیری گردد.
اکنون با اعلام رسمی نتایج بررسیهای فنی، بحران ساختگی علیه آب معدنی ایرانی پایان یافته است و علت واقعی مرگ دو شهروند عمانی، تزریق مواد غیرمجاز به بطریهای دستکاریشده بوده است. تولیدکنندگان ایرانی انتظار دارند با پیگیریهای دیپلماتیک و اطلاعرسانی مؤثر، بازار صادراتی کشور به سرعت احیا شود و اعتماد مصرفکنندگان بازگردد.