سامانه جامع تجارت در ادامه سیاست‌های ارزی کشور و به منظور ساماندهی بهتر واردات در مقابل صادرات، گزینه‌ای به نام “صادرات خود-مازاد” را به جمع حوزه‌های سهمیه‌ای ثبت‌سفارش افزوده است. با این اضافه شدن، صادرکنندگان می‌توانند بخشی از ظرفیت ارزی حاصل از صادراتی که فراتر از سهمیه بالفعل خود دارند، به منظور رفع تعهد ارزی برای واردات کالاهای خاص استفاده کنند.
شرایط و ضوابط استفاده از سهمیه جدید
در جریان ثبت یا ویرایش پرونده ثبت‌سفارش، متقاضیان پس از انتخاب گزینه “از محل صادرات خود” و تعیین نوع عملیات ارزی بانکی، می‌توانند سوال جدیدی را مشاهده کنند: “آیا متقاضی استفاده از حوزه سهمیه ‘از محل صادرات خود-مازاد’ می‌باشید؟” (گزینه سوم). فعال‌سازی و امکان بهره‌برداری از این سهمیه مشروط به دارا بودن سه شرط اصلی زیر خواهد بود:
- صادرکننده بودن متقاضی
- ارزش دلاری صادرات فرد در ۱۵ ماهه اخیر بیشتر از مجموع کل سهمیه‌هایی که در سایر حوزه‌های سهمیه برای وی تعریف شده باشد
- داشتن مجوز بانک مرکزی جهت واردات در مقابل صادرات و رفع تعهد ارزی طبق ضوابط اعلامی
نحوه تعیین حجم سهمیه “صادرات خود-مازاد”
مطابق دستورالعمل جدید، میزان سهمیه قابل بهره‌برداری در حوزه “صادرات خود-مازاد” طبق فرمول خاصی تعیین می‌گردد:
سهمیه صادرات خود-مازاد = “ارزش دلاری صادرات شخص در ۱۵ ماهه اخیر” منهای “ارز برگشتی مرتبط با همین صادرات” منهای “مجموع ارزش سهمیه کلی سایر حوزه‌های تخصیصی سال جاری”
این روش، شفافیت و عدالت بیشتری را در توزیع سهمیه‌های ارزی فراهم می‌کند و متناسب با عملکرد واقعی صادرکننده خواهد بود.
محدودیت‌های اجرایی و مشمولین سهمیه
شایان ذکر است امکان استفاده از این سهمیه برای ثبت‌سفارش برخی تعرفه‌های خاص از جمله طلا، کامیون کشنده، تلفن همراه و… وجود ندارد (مطابق فهرست اعلامی پیوست).
همچنین این سهمیه مشمول فصلی بندی نیست و بلافاصله با ارسال نخستین درخواست مجوز از این محل، برای هر متقاضی به صورت سیستمی فعال خواهد شد.
سازوکار صدور مجوز و پاسخ‌گویی
در راستای تسهیل امور اداری، کلیه درخواست‌های مجوز مربوط به این سهمیه که در وضعیت «منتظر مجوز» قرار دارند، به صورت خودکار و سیستمی بررسی و پاسخ داده می‌شوند؛ متقاضیان نیازی به مراجعه حضوری یا پیگیری دستی نخواهند داشت و کل فرآیند به شکل مکانیزه دنبال خواهد شد.