در پی گزارش‌های متعدد و هشدارهای رسمی کشورهای عضو اتحادیه اروپا مبنی بر مشاهده موارد عدم انطباق شاخص افلاتوکسین در محموله‌های پسته و مغز پسته ایرانی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان غذا و دارو در تاریخ ۱۴۰۴/۰۷/۲۶ طی نامه‌ای با شماره ۶۵۵/۴۶۸۹۰ خطاب به معاون وزیر و رئیس کل گمرک اعلام کرد:
کلیه گمرکات اجرایی کشور موظف‌اند از خروج محموله‌های صادراتی پسته و مغز پسته بسته‌بندی شده به مقصد اتحادیه اروپا بدون ارائه گواهی بهداشت معتبر جلوگیری کنند.
جزئیات الزامات صدور گواهی‌ها
طبق این بخشنامه، صدور مجوز صادرات تنها در صورت ارائه دو گواهی معتبر امکان‌پذیر است:
-
گواهی بهداشت محصول (Health Certificate) صادره از سازمان غذا و دارو، که باید به امضای یکی از مقامات مسئول زیر برسد:
- مدیرکل آزمایشگاه مرجع کنترل غذا و دارو،
- رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمان،
- رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی رفسنجان.
-
گواهی بهداشت گیاهی (Phytosanitary Certificate) صادره از سازمان حفظ نباتات کشور، که تطابق سلامت گیاهی محصولات صادراتی را تأیید می‌کند.
این دو گواهی به‌صورت رسمی و هم‌زمان باید توسط صادرکننده ارائه شوند تا فرآیند ترخیص در گمرک انجام شود.
تأکید بر کنترل کیفیت و حفظ اعتبار پسته ایرانی
در این ابلاغیه ضمن اشاره به اهمیت جایگاه جهانی پسته ایران، تأکید شده است که حفظ استانداردهای سلامت و کاهش موارد برگشت کالا از بازارهای اروپایی ضرورت ملی دارد.
سازمان غذا و دارو هدف از اجرای این تصمیم را اطمینان از سلامت و انطباق کامل محموله‌های صادراتی پسته ایرانی با استانداردهای اتحادیه اروپا عنوان کرده است.
به گفته کارشناسان، کنترل دقیق سطح افلاتوکسین و سایر شاخص‌های آلودگی در محصولات خشکبار، به ویژه در پسته، نقشی کلیدی در تداوم حضور برند ایرانی در بازارهای اتحادیه اروپا دارد.
نقش نهادهای مرتبط در نظارت بر صادرات
در انتهای نامه، مهدی پیرصالحی، معاون وزیر و رئیس سازمان غذا و دارو، از وزارت جهاد کشاورزی، معاونت امور باغبانی و معاونت توسعه بازرگانی این وزارتخانه خواست تا در هماهنگی کامل با گمرک ایران نسبت به استقرار فرایند نظارت سیستمی صدور گواهی‌های سلامت اقدام کنند.
این هماهنگی بین نهادهای نظارتی، به منظور پیشگیری از ارسال محصولات غیر استاندارد، افزایش اعتماد واردکنندگان اروپایی و حفظ جایگاه صادراتی محصولات باغی ایران انجام می‌گیرد.
به موجب دستور جدید سازمان غذا و دارو و وزارت جهاد کشاورزی، خروج هرگونه محموله پسته یا مغز پسته بسته‌بندی شده به مقصد اتحادیه اروپا بدون دریافت گواهی‌های رسمی سلامت و بهداشت گیاهی ممنوع است.
اجرای این سیاست نظارتی نه تنها از تکرار موارد برگشت کالا جلوگیری می‌کند، بلکه در راستای ارتقای کیفیت صادرات محصولات کشاورزی ایران و صیانت از اعتبار جهانی پسته ایرانی خواهد بود.